Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Eti Maden Genel Müdürlüğünde düzenlenen Bor Çalıştayı'nda, 2022'nin sonlarına doğru bor karbür tesisinin tamamlanacağını ve ilk performans testlerinin yapılacağını bildirdi.
"Balıkesir'deki tesisin temelini 2022'de atacağız"
Bu tesisle bordaki katma değeri yükselteceklerini vurgulayan Dönmez, "Borla ilgili yürüttüğümüz bir diğer önemli çalışma da başta çelik üretiminde kullanılan ferro bor ile ilgili. Balıkesir'de yıllık 800 ton kapasiteli ferro bor üretim tesisi için sözleşme imzalama aşamasındayız. Bu tesisimizin de temelini 2022'de atacağız" ifadelerini kullandı.
"Eskişehir'deki tesisin hazırlıkları sürüyor, kurulumuna 2022'nin ilk çeyreğinde başlanacak"
Eskişehir'de Nadir Toprak Elementleri Kazanım Proses Dizaynı, Pilot ve Üretim Tesisi için hazırlıkların sürdüğüne işaret eden Dönmez, pilot tesisin kurulumuna 2022'nin ilk çeyreğinde başlanacağını dile getirdi.
"1 milyar doların üzerinde satışla rekor kırdık"
Dönmez, Türkiye'nin dünya bor pazarının lideri olduğuna dikkati çekerek, "2021'de salgın koşullarına rağmen bor üretiminde, ihracat ve satışında rekor kırdık. 2,5 milyon tonu ihraç olmak üzere, toplam 2,6 milyon tonluk bor ürünleri satışı yaptık. Buradan da 1 milyar doların üzerinde bir satış rakamı elde ederek rekor kırdık. Bugün bor piyasasının yüzde 62'sine sahibiz" diye konuştu.
Eti Maden'in sıvı bor atıklarından lityum ürettiğini ve Eskişehir'deki pilot tesiste üretimin sürdüğünü belirten Dönmez, "Buradan aldığımız geri bildirimler Kırka'da yıllık 600 tonluk, Bandırma'da ise yıllık 100 tonluk olmak üzere toplam 700 tonluk iki tesisimizin kurulmasına da kaynaklık edecek. Bu tesislerimizin yapım ihalelerini inşallah 2022'de gerçekleştirip Bandırma'da yeni bir tesisin temelini atacağız" dedi.
Dönmez, Türkiye'nin enerjide bölgesinde etkili bir oyuncu olabilmesi için yerli teknolojiye önem vermesi gerektiğini vurgulayarak şunları kaydetti:
"Geçmişte yerli teknoloji deyince, TÜBİTAK veya KİT'lerin Ar-Ge laboratuvarlarının yaptığı teknolojik denemeler anlaşılmaktaydı. Biz yerli teknolojiden bir teknoloji ekosistemi anlamaktayız. Ulusal laboratuvarlarımızdan, sanayi desteklerine, sertifikalandırmadan girişimlere ve en önemlisi üniversitelerimize büyük bir ekosistemle bu işi başarabiliriz. Kamu tarafında bu ekosistemin iyi örneklerine şahit oluyoruz.
TENMAK-BOREN, 2004'ten bugüne kadar bor ürün ve teknolojilerinin geliştirilmesi, kullanım alanlarının yaygınlaştırılması için 342 projeyi tamamladı. 36 projenin çalışmaları ise halen devam ediyor. Bu projelerimizin bir kısmı patent ve üretim noktasında ilerleme kaydetti. 28 projemiz patent belgesi aldı. 20'sinin patent alım süreci devam ediyor. Bu kapsamdaki 16 sınai ürünümüz de ticarileştirilmiş ve üretimi gerçekleştirilmiştir."
2022'nin bor cevherinin daha fazla uç ürüne dönüştüğü bir yıl olacağını söyleyen Dönmez, "Bor karbür tesisimiz devreye girecek inşallah. Ferro bor tesisimizin ve tam kapasite üretim yapacak yeni yerli lityum tesislerimizin temelini atacağız. Nadir toprak elementleri üretecek pilot tesisimizin kurulumuna da inşallah yine bu sene başlayacağız" diye konuştu.
Dünya bor piyasasının yüzde 62’sine sahip olan Türkiye’de, bor madeninden daha fazla katma değer elde etmek için atılacak adımlar, Eti Maden Genel Müdürlüğü ev sahipliğinde düzenlenen Bor Çalıştayı'nda ele alındı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in de katıldığı çalıştaya, çok sayıda sektör ve üniversite temsilcisi katıldı. Bakan Dönmez burada yaptığı konuşmasında, lineer ekonominin üretim-tüketim dengesindeki klasik çizgisel ekonomik kurallarının geride bırakıldığını belirterek, üret-tüket-yeniden üret çizgisindeki döngüsel ekonominin kuralları ve buna bağlı olarak gelişen yeni teknolojilerin deneyimlendiğini ifade etti.
“Yüksek teknoloji ürünlerde, batarya teknolojisinde kullanılan lityum üretimi yerli mühendislerimizin gayretiyle başladı”
Mühendislerin üretkenlikleri ile ön plana çıkması kapsamında, benzer bir durumun bor cevherinde de yaşandığına dikkati çeken Bakan Dönmez, “Bor atıklarından yerli lityum üretilmesi projemiz buna güzel bir örnek teşkil ediyor. Dünyada hem pazar hem de rezerv açısından lider olduğumuz bor madeninde uç ürün ve yüksek teknoloji adımlarımızın sonuçlarını almaya başladık. Özellikle yüksek teknoloji ürünlerde batarya teknolojisinde kullanılan lityum üretimi de yerli ARGE mühendislerimizin gayretiyle başladı. Artık çıtayı sadece üretimle, ihracat rakamlarıyla belirlemek bize yetmez. Enerji teknolojilerinde özelde de bor teknolojilerinde artık dünya markası olacak işleri ortaya koymak istiyoruz” diye konuştu.
Bor cevheri kapsamında, Türkiye’nin, kendi teknolojisi ile farklılaşabileceği bir alan olduğuna vurgu yapan Bakan Dönmez, “Bugün Eti Maden’in sıvı bor atıklarından ürettiği lityum bunun en güzel örneklerinden biri aslında. Lityum karbonatın lityum iyon batarya üretiminde kullanılması için Aspilsan ve Aselsan ile de iş birliği protokolü imzaladık. Yerli lityum inşallah yerli teknolojinin güç kaynağı olacak” dedi.
“Bordaki katma değeri 100 katına kadar çıkaracağız”
Bakan Dönmez, bor karbür tesisinin inşasının bitmesine bir yıldan az bir süre kaldığını ifade ederek, “İnşallah 2022’nin sonlarına doğru bor karbür tesisimizi tamamlayacağız ve ilk performans testlerini yapıp devreye alacağız. Yapılacak olan bu tesisle bordaki katma değeri 100 katına kadar çıkaracağız” diye konuştu.
“Toplamda satılan 2,6 milyon tonluk bor ürünleri ile 1 milyar doların üzerinde bir satış rakamı elde ederek rekor kırdık”
Bakan Dönmez, dünya bor pazarında Türkiye’nin lider konumda olduğuna dikkati çekerek, şunları söyledi:
“2021 yılında pandemi koşullarına rağmen bor üretiminde ve ihracat ve satışında rekor kırdık. 2,5 milyon tonu ihraç olmak üzere, toplamda 2,6 milyon tonluk bor ürünleri satışı yaptık. Buradan da 1 milyar doların üzerinde bir satış rakamı elde ederek rekor kırdık. Bugün bor piyasasının yüzde 62’sine sahibiz ancak bunlar bizim için yeterli mi? Hayır. Dünya artık daha çok üretenlerin değil, daha akılcı üretim yapanların dünyası. Az önce bahsettiğim değer katmak, yeni bir anlayış inşa etmek teknoloji geliştirme adına atılan adımlardan sonra ortaya çıkacak. Eti Maden bu yolda önemli adımlar atıyor. Bor cevherinin özüne ar-ge ve inovasyonu yerleştiriyor.”
“2022, bor madeninin yılı olacak”
Bakan Dönmez, teknoloji ile büyümekten ve geleceği teknolojiyle şekillendirmekten bahsederken doğayı ve yeşil döngüyü kucaklayan bir sistemi de inşa ettiklerini belirterek, “Her zaman altını çizdiğimiz bir husus var. Doğaya rağmen değil, doğayla birlikte büyüyen, etrafına değer katan bir madencilik anlayışına sahibiz. 2022, bor madeninin yılı olacak. 2022 bor cevherinin daha fazla uç ürüne dönüştüğü bir yıl olacak. Bor karbür tesisimiz devreye girecek” dedi. Açılış konuşmalarının ardından Eti Maden Genel Müdürü Serkan Keleşer, Bakan Dönmez’e hediye takdim etti. Çalıştay toplu hatıra fotoğrafı çekilmesinin ardından oturumlarla devam etti.