Eskişehir Sanayi Odası’nın üye firmalar, meclis üyeleri ve meslek komitelerinin katkılarıyla hazırlamış olduğu “Ekonomik Durum ve Beklenti Raporu 2023” yayımlandı. ESO Başkanı Celalettin Kesikbaş, "Cumhuriyetimizin 100. Yılının ekonomik zaferle taçlandırılması ümidiyle hazırlanmış olan raporda hem Eskişehir sanayisinin ihtiyaçları hem de güncel ekonomik gelişmeler dahilinde üyelerimizin beklentileri ortaya koyulmuştur. Tüm zorlu koşullar altında üretmeye, istihdama, ihracata ve yatırıma devam eden Eskişehirli sanayicilerin sadece sorun ve talepleri değil, aynı zamanda çözüm önerileri de raporda yer almıştır" dedi.
Eskişehir Sanayi Odası tarafından hazırlanan raporda pandemi, Rusya-Ukrayna Savaşı ve son olarak deprem felaketi sürecinde ağırlıklı olarak yaşanan ve önümüzdeki dönemde çözüm bekleyen 3 ana sorun alanı tespit edildiği belirtildi. Yapılan açıklamada bunlar şöyle sıralandı:
1. Hammadde, Ara Mamul ve Enerji Fiyatlarında Yaşanan Artışlar
2. Enflasyonist Ortam Nedeniyle Düşük Öngörülebilirlik ve Kurlarda Yaşanan Oynaklık
3. Eskişehir Sanayisi için Kritik Öneme Sahip Stratejik Projelerin Tamamlanmaması
Açıklamada, "Ekonomik beklentiler, finansmana erişim, alt yapı, ihracat, nitelikli insan kaynağı ve mevzuat olmak üzer altı ana başlık altında toplanan sorun ve çözüm önerilerinin yer aldığı raporda Eskişehir sanayisi için bir gelecek vizyonu çizilmeye de çalışılmıştır. Rapora katkıda bulunan üreticilerin görüşleri dahilinde, küresel ekonomide büyüme trendinin azalan bir eğilim içinde olduğu ve resesyon beklentileri gözlemlendiği belirtilmiştir. Belirsizliklerin yükseldiği, risklerin arttığı, finansal koşulların sıkılaştığı bir küresel ekonomide ülkeler, firmalarının nasıl daha hızlı büyüyebileceği üzerine stratejiler geliştirmelidirler. Bu bağlamda raporda, yurtiçi ekonomik görünümün 2023 yılında daha istikrarlı olması için ekonomi yönetimi tarafından piyasadaki ana beklentilerin güçlü iletişim, güven ve fiyat istikrarının tesis edilmesi koşullarıyla sağlanması gerektiğinin altı çizilmiştir" denildi.
ESO Başkanı Celalettin Kesikbaş, "Eskişehir’de yaşanabilir, ulaşılabilir ve sürdürülebilir bir yatırım iklimi dikkat çekmektedir. Üretmeye, büyümeye, yatırıma, gelişmeye, paylaşmaya hazır bir Eskişehir, geleceğe güvenle bakmak istemektedir. Eskişehir sahip olduğu mevcut potansiyel ve kabiliyetlerle, doğru bir strateji ile yönetilerek, geleceğe ve nitelikli üretimin merkezi olmaya hazırdır" dedi.
Raporun sonuç bölümünde Eskişehirli sanayicilerin talep ve önerileri şu şekilde sıralandı:
1 - Rekabetçiliğin sağlanması ve ihracatın aksamadan devam edilebilmesi için enerji maliyetleri, hammadde tedariki dahil birçok girdinin kurdan etkilenmemesi, yeni finansman ve satın alma yöntemleri ile sağlanması üreticilerin ve ihracatçıların beklentileri arasındadır.
2. Yaşanan ekonomik gelişmeler üretici firmaları ihracata yöneltmiş ve bu alanda ciddi bir ivme oluşmuştur. Ancak bu durum iç piyasanın ihmal edilmesine sebebiyet vermemelidir. Fiyat istikrarı ve rekabet ortamının sağlanabilmesi açısından perakende sektörü başta olmak üzere hizmet ve tarım bağlantılı iş alanları desteklenmelidir. Bu sektörlere üretim yapan birçok sanayici bulunmaktadır. Ayrıca iç piyasada özellikle kamu ile yapılan uzun süreli sözleşmelerde uygulanan enflasyon farkları gerçekleşen oranların çok altında kalmaktadır. Yüklenici firmalar açısından zarar olarak oluşan fark için eskalasyon yapılması talep edilmektedir.
3. İhracatın yükseldiği bir ortamda üretim sektörü için yatırım ihtiyacı oluşacaktır. Düşük faiz ile ihracat garantili, uzun vadeli yatırım kredileri gündeme gelecektir. Bu finansmanı sağlayacak unsurları oyuna dâhil ederek uzun vadeli yatırım ve ihracat kredilerinin devreye alınması gerekmektedir.
4. Kurları kontrol altına alacak uygulamaların bir an önce hayata geçirilmesi ve ihracat bedelinin bir kısmının Türk Lirasına çevrilmesi gibi ihracatçıyı tedirgin edecek uygulamalara dönülmemesi önem arz etmektedir.
5. İhracatın oransal olarak çok büyük bir kısmı az sayıda büyük firma tarafından gerçekleştirilmektedir. İhracatın tabana yayılması gerekmektedir. KOBİ’lerin ihracat konusunda özendirilmesi, verimlilik, kurumsallaşma, pazara giriş ve markalaşma gibi alanlarda daha çok desteklenmesi beklenmektedir. İthalata bağımlılığın azaltılması bir numaralı önceliktir.
6. Enerji maliyetlerinin üzerine eklenen vergi ve ilave maliyetler gözden geçirilmelidir. Üretimin en önemli girdilerinden olan enerjinin sübvanse edilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte, üretici firmalar tarafından yapılacak rüzgar ve güneş enerjisi gibi yenilebilir enerji yatırımları için etkin bir teşvik sistemi geliştirilmelidir.
7. Üreticinin enflasyonunda yaşanan fiyat artışları ihracatta rekabette bizleri zora sokacaktır. Bu durum dışarıda kar kaybına neden olacak, içeride ise enflasyonu yükseltecektir. Enflasyon muhasebesinin ertelenmeden uygulanması gerekmektedir.
8. Reel sektör maliyet hesabı yapmakta zorlanmaktadır. Kurda ve girdi fiyatlarında yaşanan ani oynamalar sanayicinin fiyatlandırma yapmasını zorlaştırdığı gibi tüketici enflasyonunu da tetikleyen önemli bir etken olmaktadır. Kur farkı riskinin düşük bedellerle sigortalanması için yeni ürünler oluşturulmalıdır.
9. Sanayi sektörünün AB’nin Yeşil Mutabakata uyum sürecini hızlandırmak, birlikte çözüm üretmek ve sanayiciler arasında koordinasyonu sağlamak amacıyla kanıta dayalı bilgi paylaşımları, rehberlik ve uzman danışmanlık gibi konularda desteğe ihtiyacı bulunmaktadır. Gerekli çalışmaların tamamlanarak sanayimizin bu yeşil dönüşüm sürecine adaptasyonunun sağlanması gerekmektedir.
10. Üretici firmaların nitelikli eleman temini konusundaki ihtiyaçları devam etmektedir. Bu alanda mesleki eğitim kalitesinin artırılması amacıyla yürütülen bazı çalışmalar sürecin iyileştirilmesi adına katkı sağlamaktadır. Eskişehir Sanayi Odası tarafından hayata geçirilen ESO Akademi de bu çalışmalardan biridir. Ancak nitelikli personel sorununun çözülmesi için daha yapısal düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır. Meslek lisesi mezunlarına kısa dönem askerlik, yüksek asgari ücret, SGK ve vergi indirimleri gibi uygulamalarla teşvik edici bir sistem kurulmalıdır. İŞKUR projeleri ve mesleki eğitim merkezi desteği çalıştırılmalıdır.
11. Madencilik, kimya, elektronik, mobilya, gıda ürünleri ve inşaat gibi sektörlerde özellikle mevzuat konusunda sorun ve talepler bulunmaktadır. Sektörlere ilişkin ilgili Bakanlıklardan alınması gereken izin, lisans ve ruhsat süreçlerinin çok uzun olması, ağır işleyen bürokrasi, idari para cezalarında yapılan yüksek artışlar, prosedür ve uygulamaların sürekli değişmesi gibi hususların değerlendirilmesi, daha pratik hale getirilmesi ve iyileştirilmesi beklenmektedir.
12. Eskişehir sanayisi için yıllardır konuşulan, ancak somut adımlar atılamayan Hasanbey Lojistik Merkezi – EOSB – Gemlik ve Körfez Limanları demiryolu bağlantısı, kuzey – güney çevre yolları, URAYSİM Projesi, Eskişehir TeknoVadi Projesi, sanayi bölgelerine hafif raylı sistemlerle toplu taşıma, Eskişehir Serbest Bölgesi ve Raylı Sistemler başta olmak üzere Sektörel İhtisas Organize Sanayi Bölgesi projelerinin ivedi bir şekilde hayata geçirilmesi gerekmektedir.