Milyonlarca kişinin beklediği müjdeli haberin gelmesi ve EYT düzenlemesinin TBMM'den geçmesi ile birlikte emeklilik hakkı kazanan vatandaşlar da SGK İl Müdürlüklerine akın etti. Eskişehir'de de Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü vatandaşların emeklilik haklarını ek kısa sürede kazanması için çalışmalarını hızladırırken, medyamidas.com yazarı Hakkı Kutlu, SGK Eskişehir İl Müdürü İbrahim Kısa ile bir araya geldi. EYT düzenlemesi ile ilgili merak edilen soruların cevaplarını ve ayrıntıları İbrahim Kısa medyamidas.com'a anlattı.
Sosyal güvenlik sistemlerinde emekli olabilmek için "yaş, prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi olmak üzere 3 temel şart arandığını" ifade eden İbrahim Kısa, "Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından 28 Aralık 2022 tarihinde Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) hakkında yapılan açıklamada da 8/9/1999 (dahil) öncesi ilk defa sigortalı sayılanların emekli aylığına hak kazanma koşullarında statü ayrımı gözetmeksizin yaş şartı aranmayacağı belirtilmiştir. 01/03/2023 tarihli ve 7438 sayılı kanunla ve 03/03/2023 tarihli ve 32121 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren düzenleme ile, ilk defa 8/9/1999 tarihinden önce malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası kapsamında sigortalılığı başlayanlardan mevcut yürürlükte olan mevzuattaki emekliliğe hak kazanma koşullarından sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı şartını yerine getirenlere yaş şartı aranmaksızın aylık bağlanması imkanı getirilmiştir" dedi.
1999 yılında yapılan düzenleme ile getirilen kademeli yaş şartı, SSK sigortalıları için kademeli prim gün sayısı ve sigortalılık süresi şartlarından sadece yaş şartının kaldırıldığını belirten İbrahim Kısa, diğer koşullarda bir değişiklik öngörülmediğini söyledi.
İbrahim Kısa, "SSK sigortalıları ilk işe giriş tarihlerine göre belirlenen 5000-5975 gün sayısı ile kadın 20 yıl, erkek 25 yıl sigortalılık süresini, EMEKLİ SANDIĞI ile BAĞKUR sigortalıları ise kadın 20 yıl (7200 gün), erkek 25 yıl (9000 gün) hizmet sürelerini, tamamlaması halinde yaş beklemeksizin aylığa hak kazanabilecektir" diye ekledi.
İşverenler açısından sağlanan teşvik ve destekler nelerdir?
İbrahim Kısa: "Düzenlemenin tamamlayıcı unsuru olarak ayrıca; çalışma hayatının desteklenmesini temin etmek amacıyla emekli veya yaşlılık aylığı alan kişilerin çalışma hayatına devam etmek istemeleri durumunda bu kişilerin kayıtlı istihdamlarının da teşvik edilmesini sağlamak adına işverenlere prim teşviki verilmesi de sağlanacaktır. Bu kapsamda emekli olduktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam edecek her bir sigortalı için en az 2023 yılı brüt asgari ücreti üzerinden 500,40 TL indirim sağlanarak, işverenlerimiz desteklenecektir. Azami kazanç üzerinden prim bildirilen sigortalı için ise 3.753,00 TL indirim sağlanacaktır.
Bu düzenlemeden yararlanmak için sigortalının; 8/9/1999 tarihi ve öncesi sigortalılık başlangıcı olması, bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa bu madde kapsamında emekli ve yaşlılık aylığı bağlanması için talepte bulunarak aylık bağlanmış olması, işten ayrılış sonrasında aynı özel sektör işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışmaya başlaması gerekmektedir.
Ancak, bu indirimden işverenin yararlanılabilmesi için; Muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin yasal süresi içerisinde verilmesi, primlerin yasal süresi içerisinde ödenmesi, kuruma borcunun bulunmaması, (varsa da yapılandırılmış/tecil ve taksitlendirilmiş olması), Kayıt dışı veya sahte sigortalı bildiriminde bulunmaması, sigortalının ilk defa emekli ve yaşlılık aylığı bağlanması için talepte bulunarak aynı özel sektör işyerinde işten ayrılış tarihinden itibaren 30 gün içinde SGDP’ye tabi işe başlaması gerekmektedir.
Borçlanma yapılması halinde düzenleme kapsamından yararlanma durumu nasıl olacak?
İbrahim Kısa: 9/9/1999 sonrası sigortalılığı başlamalarına rağmen sigortalılık başlangıç tarihini geriye götürmeye imkân tanıyan ilgili mevzuat hükümlerine göre yapılan borçlanmalar ile sigortalılık başlangıç tarihi 8/9/1999 (dahil) öncesi olacak şekilde geriye götürülenler de düzenleme kapsamından yararlanacaklardır.
Düzenleme kapsamında olan ancak gerekli prim ödeme gün sayısı olmayanlara eksik günlerin tamamlanması nasıl gerçekleşecek?
Sigortalılar eksik gün sayılarını çalışarak, askerlik, doğum vb. borçlanma ile BAĞKUR kapsamında prim ödemesi yapılmadığı için durdurulan sürelerini ihya(canlandırma) yaparak tamamlayabilirler.
Sigorta başlangıcı 9/9/1999 tarihi ve sonrası olup bu tarih öncesinde staj süresi olanların düzenlemeden yararlanması mümkün mü?
Bu kişiler adına işverenleri ya da okulları tarafından ödenen primler kısa vadeli sigorta kolları yönünden olduğundan 8/9/1999 tarihi ve öncesinde sadece staj sigortası bulunanlar bu düzenlemeden yararlanmaları mümkün değildir.
SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı'na tabi çalışmaları olan düzenleme kapsamındaki sigortalının emekli olacağı statü nasıl belirlenecek?
SSK, BAĞKUR veya EMEKLİ SANDIĞI kapsamında çalışmaları olan sigortalıların son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde en fazla hizmetin geçtiği sigortalılık haline göre yaşlılık veya emekli aylığı bağlanacaktır.
TARIM BAĞ-KUR sigortalıları düzenlemeden yararlanabilecek mi?
Tarım Bağ-Kur Kanunu yürürlükte olmadığından ve bu kapsamda olan sigortalılara 1479 sayılı Kanun hükümleri uygulanarak yaşlılık aylığı bağlandığından Tarım Bağ-Kur Kanununda bir düzenleme yapılmasına ihtiyaç duyulmamaktadır. Dolayısıyla, bu kapsamdaki sigortalılara halihazırda 1479 sayılı Kanuna göre yaşlılık aylığı bağlandığından bu sigortalılar da düzenlemeden faydalanacaklardır.
Doğum borçlanması yapanlar düzenleme kapsamına giriyor mu?
İlk işe başlangıcı 8/9/1999 tarihi ve sonrası olan kadın sigortalı bu tarih öncesinde staj yapmış ve staj ile ilk işe girişi arasında doğum yapmışsa doğum süreleri borçlanılarak ilk işe girişi 8/9/1999 öncesine çekilmesi halinde bu düzenleme kapsamında olabilir.
Düzenleme banka sandıklarında çalışanları kapsıyor mu?
İlk defa 8/9/1999 tarihinde ve öncesinde 506 sayılı Kanunun geçici 20 inci maddesi kapsamında kurulan Sandıklara veya Vakıflara tabi olarak çalışmaya başlayanlar da bu düzenlemeden yararlanacaktır.
Yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için işten ayrılma koşulları nedir?
Mevcut mevzuatta yer alan hükümlerde değişiklik yapılmayacak olup, söz konusu hükümler gereği; son olarak SSK kapsamında çalışan sigortalıların aylık bağlanmadan önce çalıştığı işten ayrılması gerekir. BAĞ-KUR kapsamında çalışılması halinde ise aylığı kesilmeksizin ve herhangi bir prim ödemesi yapmaksızın faaliyetini devam ettirebilir. Halen görevde olan EMEKLİ SANDIĞI sigortalılarının görevlerinden ilişiklerinin kesilmesi gerekmektedir.
Başvuru için süre kısıtlaması bulunmuyor değil mi? Aylık başlangıç tarihi nasıl belirleniyor?
Düzenleme kapsamında emekli olmak için belirli bir başvuru süresi ya da süre kısıtı bulunmamaktadır. Düzenlemenin yürürlüğe girmesi sonrasında şartları yerine getirerek talepte bulunanların aylıkları talep tarihini takip eden aybaşından başlamak üzere en kısa sürede bağlanacaktır. SSK ve BAĞKUR sigortalıları en son çalışmasının bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğümüze talep belgelerini ile şahsen ya da posta yoluyla verebilirler. EMEKLİ SANDIĞI sigortalılarından halen görevde olan sigortalılar görev yaptıkları kuruma, görevlerinden ayrılan açıktaki memurlar ise en son görev yaptıkları kuruma veya SGK’ya başvuruda bulunabilirler. Ancak bu süreçte yaşanacak yoğunluk nedeniyle e-Devlet’in tercih edilmesi önem arz etmektedir. Vatandaşlarımız e-Devlet üzerinden de rahatlıkla aylık talebinde bulunabilirler. E-devlet talebi de bu süreçte daha sadeleştirildi, e-devlet ana sayfasında yer almaya başladı. Vatandaşlarımız işten çıkışları verildikten sonra rahatlıkla e-devletten başvuru yapabilirler. E devlet talepleri anında SGK’nın evrak kaydına düşer. Tarih -sayı alır ve işlemleri de daha kısa sürede sonuçlandırılmış olur. Telefon numarası da e-devlet üzerinden sisteme işlendiğinden hem aylık bağlama işlem aşamaları hem de aylığın ne zaman bankaya aktarıldığı SMS olarak bildirilecektir. Sigortalılarımız aylık bağlandığında da yine e-Devlet üzerinden aylık bağlandığına ilişkin bilgi mektubunu görebileceklerdir. İşverenlerimiz açısından çalıştırdıkları sigortalıların işten ayrılış işlemlerinde değişiklik bulunmamaktadır. SGK tarafından aylık bağlanırken sigortalıların yaşlılık aylığına hak kazandığına ilişkin yazının (Emekli Olur Yazısı) işverenlerce temin edilmesine gerek bulunmamaktadır. Aylıkların daha hızlı bağlanabilmesi için işverenlerimizce düzenleme kapsamındaki sigortalıların işten ayrılış işlemlerinin yapılması yeterlidir ve işten ayrılış yapılabilmesi için Emekli Olur yazısına ihtiyaç bulunmamaktadır. İşten ayrılış yapılırken ihtiyaç duyulan bilgiler e-Devlet platformunda sunulan hizmetler arasında yer alan “SGK Tescil ve Hizmet Dökümü”, “Sosyal Güvenlik Kayıt Belgesi” ve “Çalışma Hayatım” ayrıca www.sgk.gov.tr internet adresinde yer alan “Ne Zaman Emekli Olurum” uygulamalarından temin edilebilir. Sigortalıların söz konusu belgeleri temin etmesi için SGK’ya yönlendirilmemesi, e-Devlet üzerinden temin edilecek bilgi ve belgelere istinaden işten ayrılış bildirgelerinin düzenlenmesi, sadece hizmetlerinde tereddüt olan sigortalılar için SGK’dan resmi yazı talep etmeleri aylık bağlama işlemlerinin en kısa zamanda sonuçlanması ve sigortalıların herhangi bir mağduriyet yaşamamaları açısından azami öneme sahiptir.
Aylık hesaplama sistemi nasıl olacak?
Düzenleme sonrasında emekli olacak sigortalılara da düzenleme öncesinde aylık bağlanan diğer sigortalılarda olduğu gibi statüsüne göre aynı şekilde aylıkları hesaplanacaktır.
Sosyal güvenlik destek primi kapsamında çalışan sigortalılar da yararlanabilecek mi?
Bu düzenleme kapsamında emekli olanlardan aynı işyerinde sosyal güvenlik destek primi kapsamında çalışacak sigortalılar yararlanacaktır.
Sosyal güvenlik destek primi indiriminden yararlanacak işverenler için durum nedir?
Özel sektör işyeri işverenleri bu indirimden yararlanabilecekken kamuya ait işyerleri yararlanamayacaktır.
Sosyal güvenlik destek primi indirimi ile sigortalı başına en az destek tutarı nedir?
2023 yılının ilgili ayının tamamında sosyal güvenlik destek primine tabi çalışan bir sigortalıdan dolayı işveren en az 500,40 TL indirimden yararlanacaktır. Ancak sigortalının prime esas kazancının azami olması durumunda işverenin yararlanacağı tutar 3.753,00 TL olacaktır.
Sosyal güvenlik destek primi indiriminin uygulama süresi nedir?
Bu indirim uygulaması süresiz olmakla birlikte, indirim kapsamına giren sigortalı, işten ayrılana kadar bu indirimden yararlanılacaktır.