Çeşitli nedenlerden dolayı iş hayatında olamayan kadınlar için emeklilik yolu açıldı.
Emeklilik için prim, yıl ve yaş bilindiği üzere istenen ilk şartlar arasında bulunuyor. Bir yerde çalışmak veya söz konusu primleri ödemek gerekiyor. Fakat hiç çalışma imkanı olmayan ev kadınları da düzenlemeye göre emekli olabiliyor. Ev hanımlarının emekli olmasının üç yolu var:
1) Doğum borçlanması, 2) Vergisiz esnaflık, 3) İsteğe bağlı sigorta.
Ev kadınları çalışmadan nasıl emekli olabilir?
Annelere sağlanan önemli bir ayrıcalık olan doğum borçlanmasında; doğumdan önce sigortası bulunan kişi, doğumdan sonra boşta geçen sürelerinin 2 yıla kadar olan kısmını borçlanabiliyor. 3 çocuğa kadar doğum borçlanması yapabilmek mümkün. Böylece 3 çocuğu bulunan anne, toplam 6 yıla kadar borçlanarak 2160 gün prim kazanıyor. 1 Temmuz’dan sonra bu borçlanmanın tutarı aylık 2 bin 70 lira, 2 yıllık yani 1 çocuk için ise 49 bin 680 lira.
İsteğe bağlı sigorta
Sosyal güvencesi olmayan kadınlar, çalışmalarına gerek kalmadan Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) başvurarak kendilerini sigortalı yaptırabilir. Bunun için düzenli olarak her ay prim ödemek gerekiyor. Brüt asgari ücretin (temmuz itibarıyla 5 bin 500 lira oldu) yüzde 32’sini yatırarak isteğe bağlı sigortalı olunabiliyor. Bu yıl ödenecek aylık prim tutarı en az 1.760 lira. En yüksek ise bunun 7.5 katı yani 13 bin 200 lira oluyor. Bu yolu seçen emeklilik hakkı kazanabildiği gibi hem kendisi hem de bakmakla yükümlü olduğu kişiler, sağlık hizmetinden de ücretsiz yararlanabilir.
İsteğe bağlı sigorta için aranan şartlar ise şöyle:
18 yaşından büyük olmak.
Zorunlu sigorta gerektiren işlerde çalışmamak.
Sahip olduğu sigorta nedeniyle aylık alıyor olmamak.
‘Gelir Vergisi’nden muaf’ olduğunu belgelemek.
Bağkur kapsamındalar
İsteğe bağlı sigortalılar 1 Ekim 2008 sonrası 4B (Bağkur) kapsamında değerlendiriliyor. İsteğe bağlı sigorta ödeyen bir kişi, aşağıdaki şartları karşıladığında emekli olabilir:
İlk sigorta giriş tarihi 8 Eylül 1999 ve öncesi olan kişiler, 10 yıllık sigorta süresi ve 3600 gün prim ödeyerek.
İlk sigorta giriş tarihi 9 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 arasında olan kişiler, yaş haddinden emeklilik için 25 yıllık sigortalılık süresi, 60 yaş ve 4500 gün prim ödemesi yaparak.
İlk sigorta giriş tarihleri 1 Mayıs 2008 ve sonrası olan kişiler, yaş haddinden emeklilik için 63 yaş ve 5400 gün prim ödemesi yaparak.
İsteğe bağlı normal emeklilik için 9000 gün prim ödemesi yaparak.
Başvurular nasıl yapılıyor?
Bu sigorta hakkından yararlanabilmek için bağlı bulunulan sosyal güvenlik il-ilçe müdürlüğü veya sosyal güvenlik merkezine gidilerek ya da e-Devlet kapısı üzerinden başvuru yapılıyor. İsteğe bağlı sigorta; müracatın SGK kayıtlarına intikal ettiği tarihi takip eden günden itibaren başlıyor. Eksik prim günleri borçlanarak tamamlanabiliyor.
Esnaf muaflığı
Bir başka yöntemle de esnaf muafiyet belgesi alarak, vergiden muaf olunabilir. Vergi kanununda düzenlenen ‘Esnaf Muaflığı’ özellikle ev kadınları için de büyük bir avantaj getiriyor. Motorlu taşıt kullanmamak şartı ile bir işyeri açmaksızın perakende ticaret ile iştigal edenler, gezici olarak bir mesleği icra edenler, evlerde işçi almamak şartıyla üretim yapıp satanlar vergiden muaf esnaf sayılıyor. Bu tür işleri yapanlar vergi dairelerine başvurduklarında ‘Esnaf Muafiyet Belgesi’ alabiliyor. Muafiyet belgesi alan ev kadınları isterlerse sigortalı da oluyor. Belgesi olanlar SGK’ya müracaat ederek bu yıl için 29 gün prim ödeyip 30 gün üzerinden sigortalı oluyorlar.