Sağlık Bakanlığınca, zihinsel veya bedensel engeli bulunan ya da özel gereksinime ihtiyacı olan kişiler, devlet hastanelerinde açılacak "Engelli Diş Tedavi Merkezleri"nde tedavilerini yaptırabilecek.
Bakanlık yetkililerinden edindiği bilgiye göre, otizm, down sendromlu hastaların yanı sıra zihinsel ve bedensel engellilerin ağız ile diş sağlığı tedavilerinde hizmet kalitesi artırılacak.
Sağlık Bakanlığınca, yüksek risk grubunda yer alan özel bakım ihtiyacı olan kişilerin yaşam kalitesini doğrudan etkileyen ağız sağlığı hastalıklarında tedavi yönetimine ilişkin yeni uygulamalar hayata geçirilecek.
Ağız ve diş sağlığı hastalıklarının genel sağlık üzerine olumsuz etkileri dikkate alınarak uygulamayla bu bireylerin ağız ve diş sağlığının iyileştirilmesi ve var olan durumlarının korunması sağlanacak.
Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Ağız ve Diş Sağlığı Dairesi Başkanlığınca, "Zihinsel Özel Gereksinimli Bireylere Sunulan Ağız ve Diş Sağlığı" konulu genelge ile uygulamanın esasları belirlendi.
Bu kapsamda engelli hastalara yönelik ağız ve diş sağlığı hizmet birimleri, hizmetin içeriği, personel standardı ve fiziki gereklilikler belirlendi ve bu kriterleri içeren yeni hizmet yeri olarak "Engelli Diş Tedavi Merkezi" oluşturuldu.
İlk etapta Türkiye genelinde 25 merkez faaliyet gösterecek
Bakanlıkça hayata geçirilen yeni uygulama ile Ağız ve Diş Sağlığı Merkezleri ile Ağız ve Diş Sağlığı Hastanelerinde bugüne kadar verilen tedavi hizmetlerinin kapsamı genişletildi.
Genel anestezi uygulanabilen kurumlar, tıp fakülteleri ve devlet hastaneleriyle yapılan anlaşma doğrultusunda buralara yapılan sevk ile ağız ve diş sağlığı hizmetini alabilen engelli bireyler, artık bu hizmeti devlet hastaneleri içinde kurulacak "Engelli Diş Tedavi Merkezi"nden alabilecek.
Ankara'da pilot olarak başlatılan Engelli Diş Tedavi Merkezi'nin sayısı da artırılacak ve merkezler, ilk etapta 2023 yılı içinde Türkiye genelinde 25 ayrı yerde faaliyet gösterecek, bu sayı artırılarak zamanla tüm illerde yaygınlaştırılacak.
Bir yardımcı sağlık personeli refakat edecek
Engelliler, yeni uygulamayla başka bir sağlık kuruluşuna gitmeden tüm hizmeti bu merkezden alabilecek.
Merkeze geldiğinde diş muayenesini yaptırabilecek engelliler, kardiyoloji, nöroloji ya da anestezi gibi branşlara konsültasyonu gerektiğinde başka bir hastaneye gitmeden burada tüm işlemlerini gerçekleştirebilecek.
Engellilere, ağız ve diş sağlığı hizmeti alırken işlemlerin yapılmasından tedavi sürecine kadar tüm süreçte yandımcı olunacak. Bu kapsamda merkezlere başvuran hasta için bir yardımcı sağlık personeli görevlendirilecek.
Her hasta için görevlendirilen yardımcı sağlık personeli, hastanın merkeze gelmesinden tedavisi tamamlanıncaya kadar geçen sürede konsültasyon, tetkik, tahlil gibi tüm işlemlerde hastaya refakat edecek.
Risk grubunda yer alan engelli hastalara daha iyi hizmet sunulabilmesi için diş hekimleri ve diğer sağlık personeline de eğitim verilecek.
"Hekimlere eğitimler verilecek"
Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Otizm-Zihinsel Özel Gereksinimler ve Nadir Hastalıklar Dairesi Başkanlığı ile Ağız ve Diş Sağlığı Dairesi Başkanlığı bünyesinde oluşturulan "Özel Bakım Gereksinimi olan Engelli Bireylerde Ağız ve Diş Sağlığı Çalışma Grubu" üyesi olan Prof. Dr. Muharrem Cem Doğan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 5 diş hekimi ve bir anestezi uzmanından oluşan ekiple birlikte çalışma yaptıklarını söyledi.
Çukurova Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Çocuk Diş Hekimliği Anabilim Dalı Öğretim Üyesi olarak da görev yapan Doğan, yaklaşık 1,5 yıldır engelli bireyler için ağız diş sağlığı hizmetlerinde kalitenin artırılabilmesine yönelik çalışmalar yaptıklarını anlattı.
Doğan, özel bakım gerektiren bireylere ağız ve diş sağlığı hizmetlerinin daha erişilebilir hale getirilmesinin önem taşıdığını belirterek, "Bu hasta gruplarında en büyük sorun, tedavinin sağlıklı yapılabilmesi için gereken hareketsizlik ve uyumun olmaması şeklinde tanımlanan kooperasyon yani uyum bozukluğu görülüyor. Bu hasta grubuyla iletişim kurmak çok zor. Bu hasta grupları genellikle devletten hizmet alıyor, özel yerler bu hizmeti çok fazla vermiyor. Hastalar, devlet hastanelerinden hizmet aldıklarında da kimi zaman yığılmalar söz konusu olabiliyor." dedi.
Bu nedenle, nörolojik, bedensel ya da zihinsel engeli bulunan kişilerin hizmet alabilecekleri merkez sayısının artırılmasının, hem erişim hem de kalite açısından gereklilik olduğuna işaret eden Doğan, sözlerine şöyle devam etti:
"Uyum sorunu olduğundan ve iletişimde zorlanıldığından bu hastaların tedavileri genellikle genel anestezi altında yapılabiliyor. Hizmet kalitesini ve merkez sayısının artırılabilmesi için çalışma grubu olarak Sağlık Bakanlığı bünyesinde çalışmalar yaptık.
Öncelikle hekimlerin farkındalığını artırmayı planlıyoruz. Gerek hastaların tedavileri gerekse hastalık oluşmadan koruyucu işlemler konusunda hekimlerin farkındalığı eğitimlerle artırılacak. Eğitimler çevrim içi olarak gerçekleştirilecek. Hekimlere hasta ile iletişim konusunda da eğitim verilecek. Her yaş grubundaki hasta gurubu için eğitim içerikleri hazırladık. Hastanın karşılanıp kliniğe gelişinden, koltuğa oturup tedaviye başlanılması aşamasına olan kısımlarda her safhada hekimlerin nasıl bir davranış sergilemesi gerektiği ve neler yapması gerektiği anlatılacak."
Doğan, otizmli hastaların sese ya da herhangi başka bir dış iletene aşırı tepki verebildiğine, bunun da tedavinin yarım kalmasına neden olduğuna dikkat çekti.
Hekim tarafından sergilenecek tutumun büyük önem taşıdığını dile getiren Doğan, Sağlık Bakanlığı ile uygun tedavi ortamının sağlanmasından eğitime kadar birçok alanda ortak çalışmalar yapılacağını sözlerine ekledi.