Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı öğretim üyesi ve Türk Toraks Derneği Batı Anadolu Şube Başkanı Prof. Dr. Mehmet Sinan Erginel, her yıl dünyada 8,5 milyondan fazla insanın ölümüne yol açan tütün bağımlılığının küresel düzeyde önlenebilir bir halk sağlığı sorunu olduğunu belirtti. Tütün endüstrisinin sigarayı bırakmak isteyen kişileri hedef aldığı ve sigara bırakma yöntemi olarak elektronik sigara ve ısıtılmış tütün ürünlerini pazarladığını aktaran Prof. Dr. Erginel, “Bu endüstri bir yandan da gençleri hedef alarak insanların hayatları pahasına kazancını artırmaya devam etmektedir” dedi.
“Elektronik sigara ve tütün ürünlerinin kullanımı, gençler arasında hızla artmaktadır”
Ulusal akciğer sağlığını korumak ve geliştirmeyi amaçlayan Türk Toraks Derneği’nin bu ürünlerin sağlığa zararları konusundaki artan bilimsel kanıtlardan kaygı duyarak önlem alınmasını talep ettiğini kaydeden Prof. Dr. Erginel, “Dünya genelinde elektronik sigara (e-sigara) ve ısıtılmış tütün ürünlerinin kullanımı, daha önce sigara içmemiş gençler arasında hızla artmaktadır. Ülkemizde 2013 yılında yasada yapılan değişiklik ile e-sigara reklamı, kapalı yerlerde içilmesi ve satılması yasaklanmıştır. Ancak günümüzde e-sigara ve ısıtılmış tütün ürünlerinin satışı, yasal olmamasına rağmen internetten ve tütün satış noktalarından gerçekleşebilmektedir” ifadelerini kullandı.
“Tüm tütün ürünleri gibi toksiktir ve kanserojenler içerir”
Elektronik sigaranın ve ısıtılmış tütün ürünlerinin içeriğinde sağlığa zararlı pek çok kimyasal bulunmakta olduğunu dile getiren Prof. Dr. Erginel, bu maddeleri şöyle aktardı: “Nikotin konsantrasyonları büyük ölçüde farklılık gösteren e-sigaralarda propilen glikol, gliserol, etilen alkol, polietilen glikol (PEG400), diasetil dietilen glikol, amino-tadalafil, rimonabant, cannabibinoid, nitrozaminler, formaldehit, asetaldehit keton, civa, tetrametilpirazi, kurşun, nikel, krom, nikotin, yapay aromalar gibi çok çeşitli kimyasallar bulunmaktadır. Isıtılmış tütün ürünleri elektronik olarak kontrol edilen bir ısıtma sistemi ile tütün yakmadan nikotin açığa çıkaran ürünlerdir. Tüm tütün ürünleri gibi toksiktir ve kanserojenler içerir.”
“Zatürre gibi alt solunum yolu enfeksiyonları riskini de artırmaktadır”
Elektronik sigaranın ve ısıtılmış tütün ürünlerinin sağlığa zararlı etkilerinin bulunduğunu ifade eden Prof. Dr. Erginel, “E-sigarada bulunan çeşitli kimyasalların yanı sıra özellikle aroma verici katkı maddelerinin de insan embriyo kök hücreleri, fare nöral kök hücreleri ve insan pulmoner fibroblastları üzerine sitotoksik etkisi gösterilmiştir.
Deneysel çalışmalarda beyin gelişimine nörotoksik etkisi olduğu ve annenin e-sigara içmesinin çocukta davranışsal ve kognitif değişikliklere yol açabileceği bildirilmiştir. E-sigaranın başta solunum ve kardiyovasküler sistemler olmak üzere karaciğer, böbrekler ve sinir sistemine de zararları vardır. E-sigara bağışıklık sistemini olumsuz etkileyerek zatürre gibi alt solunum yolu enfeksiyonları riskini de artırmaktadır. Ayrıca EVALI (e-cigarette and vaping use associated lung injury) olarak adlandırılan akut akciğer hasarı ile solunum yetmezliği ve ölüme yol açabilmektedir. Sigara için söz konusu olduğu gibi e-sigaraların da SARS-CoV-2'ye duyarlılığı ve koronavirüs gelişimini artırdığı gösterilmiştir” dedi.
“Geleneksel sigaralardan daha az zararlı olduklarını gösteren yeterli kanıt yok”
Isıtılmış tütün ürünlerinin, kullanıcılarını çoğu kansere neden olan toksik emisyonlara maruz bıraktığını ve geleneksel sigaralardan daha az zararlı olduklarını gösteren yeterli kanıt olmadığını söyleyen Prof. Dr. Erginel, “Dünya Sağlık Örgütü'ne göre her türlü tütün ürünü kullanımı, e-sigaralar ve ısıtılmış tütün ürünleri de dahil olmak üzere zararlıdır. Avrupa Solunum Derneği (ERS) normal sigara içiminde olduğu gibi, ısıtılmış tütün ürünlerinin de bağımlılık yaptığı ve insanlar için kanserojen maddeler içerdiğini bildirmiştir” diye konuştu.
“Felakete varan sonuçları olabilir”
Amerikan Toraks Derneği (ATS) ve diğer uluslararası solunum dernekleri e-sigara ve ısıtılmış tütün ürünlerinin tehlikeleri ve insan sağlığına ve tütün kontrolü mücadelesine verdikleri zararlar hakkında görüş raporları yayınlandığını bildiren Erginel, “Avrupa Pediatri Akademisi (EAP) e-sigaraların ve ısıtılmış tütün cihazlarının ve bu cihazlarda kullanılan likidlerin sağlık açısından çok tehlikeli olduğunu belirtmiş, bu nedenle çocuklar ve gençlerin e-sigaraya erişimlerinin ve tıpkı sigara dumanında olduğu gibi pasif maruziyetlerinin de yasalar aracılığıyla engellenmesini önermiştir. Tüberküloz ve Akciğer Hastalıkları Uluslararası Birliği (UNION), yüksek bağımlılık yapıcı nikotin ve tütün ürünlerinin düşük ve orta gelirli ülkelere sokulmasının felakete varan sonuçları olacağını bildirmektedir” dedi.
“Ölümle sonuçlanabilen ciddi akciğer hasarı ve solunum yetmezliğine neden olabiliyor”
Türk Toraks Derneği’nin elektronik sigara ve ısıtılmış tütün ürünleri hakkındaki görüşünü özetleyen Başkan Prof. Dr. Erginel, şöyle konuştu:
“Tütün endüstrisi e-sigara ve ısıtılmış tütün ürünleri gibi yeni ürünler ile bağımlılığı sürdürme ve arzı artırma çabası içerisindedir. Elektronik sigara ve ısıtılmış tütün ürünleri de aslında birer tütün ürünüdür ve sağlığa zararlıdır. Daha az zararlı olduğu ileri sürülen bu ürünlerin kısa süreli kullanım sonrasında bile ölümle sonuçlanabilen ciddi akciğer hasarı ve solunum yetmezliğine neden olabildiği kanıtlanmıştır. Elektronik sigara ve ısıtılmış tütün ürünlerinin sigara bırakma yöntemi olarak kullanılamayacağı yapılan araştırmalarla gösterilmiştir. Başta sigara içmeyenler, çocuk, ergen ve hassas gruplar olmak üzere bütün toplumun e-sigara ve ısıtılmış tütün ürünlerine (doğrudan tüketim yoluyla veya buharına dolaylı olarak) maruz kalması engellenmelidir. E-sigara ve ısıtılmış tütün ürünleri gibi yeni nesil tehditlerin üretimine, ithalatına ve satışına geçit vermeyen kararlılık sürdürülmelidir. Ülkemizde e-sigara ve ısıtılmış tütün ürünlerinin yasal olarak satışı mümkün değilken bu karara uyulmadığı, ülkemizde de gençler arasında tüketimin giderek arttığı yapılan çalışmalarda görülmektedir. 25 Şubat 2020 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan 2149 Sayılı Elektronik Sigara ve Benzeri Cihazlar ile Bazı Tütün Mamulleri ve Tütün Mamulünü Taklit Eder Tarzda Kullanılan Mamullerin İthaline İlişkin Cumhurbaşkanı Kararı’nın etkin uygulaması ve gerekli denetimlerin yapılması büyük önem arz etmektedir. Söz konusu ürünlerin yasa dışı yollarla tanıtım ve pazarlamasını yapan internet sayfaları ve sosyal medya hesapları faaliyetlerinin ivedilikle önlenmesi gerekmektedir.”