Sabah gazetesi yazarı Dilek Güngör, Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Yılmaz Büyükerşen ve Eskişehir Büyükşehir Belediyesi'nin tramvay alım ihalesi ile ilgili çok konuşulacak bir yazıya imza attı...
İşte Dilek Güngör'in bugünkü köşesinde yer alan "Yabancıya teslim ihale!" başlıklı o yazısı...
"Türkiye'nin ilk yerli otomobili Devrim'i ve ilk buharlı lokomotifi Karakurt'u üreten yerdir Eskişehir... Kurtuluş Savaşı sırasında ne mücadeleler verdi, milli sanayi için... Anadolu-Osmanlı Kumpanyası'ndan Eskişehir Cer Atölyesi'ne sonrasında TÜLOMSAŞ'a uzanan Türk mühendislerinin emeğiyle dışa bağımlılıktan kurtulmak için atılan adımları hatırlarsınız.
İşte böylesine anlamlı bir geçmişi olan şehir, bu günlerde İsmet Paşa'nın, Adnan Menderes'in, Cemal Gürsel'in kemiklerini sızlatacak bir ihaleyle gündemde...
Detayları anlatınca hak vereceksiniz...
Eskişehir Büyükşehir Belediyesi, Avrupa Yatırım Bankası'ndan aldığı 40 milyon euroluk krediyle 15 adet yeni tramvay ve yedek parça ihalesine çıkıyor. İhale 1 Haziran'da yapılacak. Belediye şartnameye öyle maddeler koymuş ki, bir tek ihaleyi vermek istediği yabancı firmanın adını yazmamış!
Üstelik, ihalenin parasını aldığı Avrupa Yatırım Bankası'nın kılavuzundaki kuralları (Krediyi kullanacağınız ihalede rekabeti engelleyecek maddeler koyamazsınız) bile hiçe saymış...
İhaleye kazayla Ankara ve Bursa'daki yerli tramvay üreticileri girer korkusuyla adeta 40 takla atmışlar!
Nereden biliyorsun, diyebilirsiniz.
Şartnamede açıkça yazmışlar. Diyorlar ki, "Bu ihaleye ancak son 10 yılda toplam sözleşme değeri 60 milyon euroluk en az üç tramvay ve yedek parça teslimatı yapan firmalar girebilir. Son beş yılda benzer yapı ve karmaşıklıkta 10 tramvay üretip, teslim edenleri alırız."
Burada öyle bir katakulli var ki, iki yerli firmayı hatta Avrupa'daki birçok üreticiyi diskalifiye ediyor. 10 yılda 180 milyon euroluk kesin kabul almış şirketlere yol açıyor.
Söyleyeyim, bunu yapabilecek benim bildiğim bir tek Fransızlar var!
Eskişehir'in ihaleye girmemeleri için uğraştığı yerli firmalar son 6-7 yıldır üretim yapıyorlar. 10 yıl şartı ve üç yıllık yüksek sözleşme değeri yerli firmaların önünü kapatıyor. Halbuki, bu firmalar Kayseri, Antalya, İstanbul, Bursa, Kocaeli'ne yüzlerce tramvay teslim ettiler. Hatta Bozankaya Avrupa'nın en inovatif elektrikli tramvayını üretti.
Bursalı Durmazlar ve Ankaralı Bozankaya, onbinlerce kilometre uzağa tramvay ihraç ediyor. Bangkok, Polonya, Romanya Türk tramvayına biniyor.
Aslında fazla lafa gerek yok...
İşin özeti şu: Yerli firmalar 10 bin kilometre ötedeki ülkelere metro ve tramvay satabiliyor, kendi memleketinde, 200 kilometre uzaklıktaki şehrin ihalesine alınmıyor.
Trajikomik...
Belli ki, 700 milyon liraya yaklaşan bu ihale çok su kaldıracak!
"Tesadüftür, yanlışlıktır, gözden kaçmıştır" demeyin.
Zira, bu yabancı hayranlığı Eskişehir için ilk değil...
2016'da, 2018'de de benzer ihalelerde, benzer süreçler yaşanmış...
Hatta ihalelerde tarafsız olması gereken belediye başkanı yabancı hayranlığını açıkça ifade etmiş...
Bu işin bir de zarar-ziyan kısmı var
Bugün yabancı bir firmanın tramvayı ile yerliler arasında ciddi maliyet farkı bulunuyor. Örneğin, Kayseri Büyükşehir Belediyesi yerli tramvayı tercih ederek 127 milyon lira tasarruf sağladı. Bu hesabı dikkate aldığınızda, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi, bu şartnameyle, en az 100 milyon TL'ye yakın fazla ödeme yapmayı göze almış durumda...
Düşünüyorum da bu kadar ayak oyununa ne gerek var?
İhaleyi davet usulü yap, çağır Fransız'ı, Alman'ı, imzala sözleşmeyi."