Azerbaycanlı çevreci STK üyeleri ile aktivistlerin, Ermeni nüfusunun yaşadığı ve geçici olarak Rus güçlerinin konuşlandırıldığı Azerbaycan topraklarındaki madenlerin yasa dışı işletilmesinin önlenmesi talebiyle başlattığı protestolar devam ediyor.
AA muhabiri, Karabağ'daki Ermeni nüfusunun, Ermenistan'a gidiş gelişlerinde kullandığı tek güzergah olan ve "Laçın Koridoru" diye bilinen yolda devam eden protesto gösterilerine ilişkin merak edilenleri 3 soruda derledi.
1 • Protestolar neden başladı?
Azerbaycan, Ermeni nüfusun yaşadığı ve geçici olarak Rus güçlerin konuşlandırıldığı Azerbaycan topraklarında, madenlerin yasa dışı işletilmesi ve bunun sonucunda çevreye verilen zararın araştırılması ve denetimi amacıyla 10 Aralık 2022'de bölgeye uzman ekipler gönderdi.
Rus unsurların komutanlığı ile varılan mutabakat sonucu Azerbaycan Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığına bağlı Emlak İşleri Devlet Hizmeti ve "AzerGold" şirketinin uzmanları Kızılbulak altın madeni ile Demirli bakır madenine gitti fakat bölgedeki Ermeniler ekiplerin madenlere girişini engelledi.
Bu durum üzerine Azerbaycanlı çevreci sivil toplum kuruluşları üyeleri ile aktivistler, madenlerin yasa dışı işletilmesinin önlenmesi talebiyle 12 Aralık 2022'de Laçın Koridoru'nun Şuşa şehrinin yakınlarından geçen kısmında, Rus güçlerinin kontrol noktasında protesto gösterisi başlattı.
Bir aydan fazla süredir "ekolojik teröre son verilmesi" sloganları ve pankartlarla taleplerini dile getiren göstericiler, talepleri hayata geçirilene kadar eylemlerini sürdürmekte kararlı gözüküyor.
2 • Laçın Koridoru tamamen kapalı mı?
Hem Ermenistan yönetimi hem de kendilerini Karabağ'daki Ermenilerin lideri olarak tanımlayan kişiler, Laçın Koridoru'nun kapalı olduğunu, sivillerin geçişine izin verilmediğini, dolayısıyla Ermeni nüfusun yaşadığı bölgede insani kriz yaşandığını öne sürüyor.
Azerbaycanlı yetkililer ise Ermenilerin iddialarını kesin dille yalanlıyor. Yolun, Rus güçlerinin barikatları nedeniyle kapalı olduğunu bildiren Azerbaycan yetkilileri, sivil geçişler için herhangi bir engelin bulunmadığını belirtiyor.
Eylem alanından çekilen görüntüler de koridorun sivillere açık olduğunu doğruluyor. Rus güçlerine ait insani yardım malzemesi taşıyan araçlar ile Uluslararası Kızılhaç Örgütünün araçları, yolu hiçbir engelle karşılaşmadan kullanıyor.
3 • Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya yetkilileri protestoları nasıl yorumluyor?
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Azerbaycanlı STK'lerin Laçın Koridoru'ndaki protestosunu haklı bir eylem olarak görüyor.
Aliyev, açıklamalarında, söz konusu madenlerin Azerbaycan topraklarında bulunduğunu, bölgenin uluslararası toplum tarafından Azerbaycan toprağı olarak tanındığını hatırlatıyor.
Bir ülkenin doğal kaynaklarının yasa dışı işletilerek başka bir ülkeye taşınmasının istenilen uluslararası hukuk ilkesine göre suç olarak tanımladığını belirten Aliyev, "Devlet kurumlarımızın temsilcilerinin madenlerde denetim yapması konusunda haklı bir talebimiz var. Neler olup bittiğini görmeliler ve bu yasa dışı faaliyet durdurulmalıdır. Bu, bizim haklı talebimizdir." değerlendirmesinde bulunmuştu.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ise açıklamalarında Azerbaycan'ı bölgede "insani krize neden olmakla", Rusya'yı ise "Laçın Koridoru'nu açmamakla" suçluyor.
Rusya'dan ise Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, Rusya'nın Laçın Koridoru'nun tamamen açılması için çalıştığı yönünde açıklamada bulunmuştu.
Zaharova, "Tüm taraflarca kabul edilebilir bir çözüm bulmak önemlidir. Şu anda Laçın yolundan insani yardım konvoyları geçiyor." demiş ve Rusya'ya yönelik suçlamaları kabul etmediklerini belirtmişti.