TRT Spor'dan Yaşar Dündar, uzun yıllar Eskişehirspor bünyesinde görev alan, Barcelona ve Tottenham gibi takımların altyapı ve stadyum zeminlerinin yapımında çalışan, tohum uygulama teknikleri, çim bakımı ve spor sahaları konularında uzman, “greenkeeper” (Yeşil saha sorumlusu) sertifikalı çim uzmanı Tarık Uslu ile Spor Toto Süper Lig başta olmak üzere Türkiye'deki yeşil sahaların zeminleri üzerine bir röportaj gerçekleştirdi.
İşte o röportajdan satırbaşları:
- Bugün gelinen noktada ülkemizdeki stadyumlarda zemin sorunu aşikar. Uzman gözüyle bunu nasıl değerlendiriyorsunuz? Zeminlerin bu hale gelmesinin sebebi nedir?
“Geçen yıl mart ayında ülkemizde pandemi başlayıp tüm ligler ertelendiğinde zeminlerin bu hale gelebileceğini tahmin etmiştim. Maçların ve devamında yeni sezonun başlamasıyla sıkışık bir fikstür olacağı belliydi. Liglere ara verilmişken, pandemi döneminde zeminin güçlendirilmesi gerekiyordu. Tıpkı maçlar oynanıyormuş gibi o çalışmanın devam etmesi hatta artırılması gerekiyordu. O dönemde çim ve zemin bakımında yapılan hatalar ne yazık ki bugün bize kötü bir zemin olarak geri döndü.”
- Yağmur, kar gibi doğa olaylarının bizim stadyumlarımızın zeminlerini bu kadar etkilemesi normal mi?
“Öncelikle drenaj sisteminin çok iyi yapılması gerekiyor. 50 dereceden tutun -30 dereceyi gören ülkelerde stadyum zeminleri yaptım. Stadyumlar inşa edilirken birtakım hesaplamalar oluyor. Seçilecek çim tohumu ve iklime uygunluğu çok önemli. Bölgeye göre, iklime göre, rüzgara göre çim seçilmesi gerekiyor. Rüzgara ölçümleri, güneşin yıl boyu geliş açıları, mevsim geçişleri… Bunların hepsi dikkat alınıp iyi hesaplanarak çim ve zemin konusunda doğa olaylarından minimum zararı görürsünüz.”
“Bilinçli, eğitimli, donanımlı ve bu konuda işinin uzmanı kişiler yetiştirmeliyiz. Uygulamalı eğitim çok önemli"
- Bozuk, kötü zeminlerin önüne nasıl geçebiliriz? İngiltere, Almanya gibi ülkelerde olduğu gibi bu iş sürdürülebilir hale nasıl getirilir?
“Bu çok derin bir konu ancak kısaca özetlemek gerekirse; öncelikle bilinçli, eğitimli, donanımlı ve bu konuda işinin uzmanı kişiler yetiştirmeliyiz. Bu sadece kağıt üzerinde kalmamalı. Basit seminerlerle değil uygulamalı ve yerinde eğitim ile olmalı. Görerek, uygulayarak, tecrübe ederek… İkincisi; TFF’nin saha ve antrenman zeminlerini denetleyip, gerekirse cezai yaptırım uygulamasına gitmesi gerek. Bu denetimlerin sürekli, sıklıkla olması raporlanması çok önemli. Ayrıca futbol takımlarının da yıllık bütçeleri oluşturulurken saha bakımı için bütçe ayırması sağlanmalı.”
“Milyon avroluk futbolcuları kötü zeminlerde heba ediyoruz.”
“Bir futbol takımı nasıl transfere, kamp masraflarına, futbolcu giderlerine, deplasman masraflarına bütçe ayırıyorsa zeminler için de bütçe ayıracak. Ben Türkiye’deki takımlarımızın bu iş için herhangi bir bütçe ayırdığını düşünmüyorum. Halbuki yıllık saha bakım masrafı Süper Lig seviyesindeki bir takım için yedek oturttuğun bir oyuncunun maaşının yarısı kadar. Çoğu kulübün bu bütçeyi ayırmadığını düşünüyorum. Milyon avroluk futbolcuları kötü zeminlerde heba ediyoruz.”
“Kötü bir zemin alınacak puanları ve şampiyonlukları etkiler. Örneğin Galatasaray, Malatya’ya gitti. Karşılaştığı zemin ile belki de oyun planı bozuldu. Puan kaybı da yaşanabilirdi."
“Gerekli çalışmalar yapılsın, önümüzdeki yıl bunları konuşmayız”
“Ege Üniversitesi’nde bu konuda bir bölüm var ve orada pırıl pırıl gençlere sahibiz. Ülkemizdeki tesis ve stadyum sayılarını da düşünce bunun kıymeti daha da anlaşılacaktır. Yurt dışından Antalya’ya kamp yapmak için geliyorlar. Futbol burada bir turizm, bacasız sanayi yarattı. Ülkemize gelir kapısı oluşturdu. İyi futbol iyi zeminde oynanır. Umarım devletimiz kısa zamanda bu konuda bir kurul oluşturup gerekli adımları atar. İnanın gerekli çalışmalar yapılsın, önümüzdeki yıl bunları konuşmayız.”
“Stadyumlarda konserlere karşıyım. O sahalar 22 futbolcu ve 3 hakeme göre yapılıyor.”
- Özellikle İstanbul’daki stadyumlarda konser gibi çeşitli etkinlikler oluyor ve genelde zeminin bozukluğu buna bağlanıyor. Futbol sahasının zemininde bu tarz etkinlikler düzenlenmesi doğru mu?
“Yıllardır kesinlikle karşı olduğum bir konu bu. 105x68 ölçülerinde yaptığımız saha 22 futbolcu ve 3 hakeme göre endekslenmiş, dizayn edilmiş, alt yapısı ona göre hazırlanmış bir alandan bahsediyoruz. Biz, saha bakımı için kullandığımız makinelerin ve araçların ağırlıklarını bile hesaplıyoruz. En ufak bir hatada o alanı bozup, deforme edebilirsiniz. Siz yüzlerce, binlerce insanı o alana doldurduğunuza sahanın drenaj sisteminde, ısıtma alanlarında ve sulama sisteminde her türlü hata olur. Yurt dışında bu gibi organizasyonlar düşünülüp yapılan stadyumlar mevcut. Yeşil saha tamamen dışarı çıkıyor ve konser gibi etkinliklere uygun hale geliyor. Eğer stadyumunuzu çok amaçlı kullanmak istiyorsak bunları örnek alabiliriz.”