2022 Nobel Barış Ödülü'nün sahipleri belli oldu... Ales Bialiatski kimdir?

2022 Nobel Barış Ödülü Belaruslu insan hakları aktivisti Ales Bialiatski, Rus insan hakları örgütü Memorial ve Ukraynalı insan hakları örgütü Center for Civil Liberties'e verdi.

Bu yılın diğer Nobel Barış Ödülü adayları arasında, Rusya Devlet Başkanı Zelenski, Belarus muhalefetinin lideri Svitlana Tihanovska, Uygur aktivist İlham Tokti, Rus muhalefet lideri Aleksey Navalniy ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Dairesi de yer alıyordu.

Ales Bialiatski kimdir?

Ales Bialiatski, Belaruslu bir sivil lider ve İnsan Hakları Merkezi “Viasna” ile yaptığı çalışmalarla tanınan bir insan hakları savunucusudur. 2020'de, yaygın olarak "Alternatif Nobel Ödülü" olarak bilinen Doğru Geçim Ödülü'nü kazandı. 

Nobel Barış Ödülü'nün kazanan Bialiatski, vergi kaçakçılığı nedeniyle şu anda hapiste bulunuyor.

14 Temmuz 2021'den beri vergi kaçakçılığı iddiasıyla hapiste bulunan Bialiatski, İnsan hakları savunucuları suçlamaların siyasi olduğunu düşündüğünü açıkladı. 

Bialiatski, bugünün Karelya, Rusya'da bulunan Vyartsilya'da Belaruslu bir anne babanın çocuğu olarak dünyaya geldi. 1965 yılında aile, Homieĺ Bölgesi, Svietlahorsk'a yerleşmek için Belarus’a döndü.

Bialiatski, 1984 yılında Homiel Devlet Üniversitesi'nden Rus ve Beyaz Rusya Filolojisi bölümünden mezun oldu. Öğrencilik günlerinde Bialiatski, Anatol Sys, Eduard Akulin, Siarzhuk Sys ve Anatol Kazlou dahil olmak üzere, daha sonra ünlü yazarlar haline gelen birkaç kişiyle tanıştı.

Bialiatski mezun olduktan sonra öğretmen olarak çalıştı.1985-1986'da Rusya'da Yekaterinburg (daha sonra Sverdlovsk) yakınlarında bir tanksavar topçu bataryasında zırhlı araç sürücüsü olarak orduda görev yaptı.

Bialiatski ve insan hakları savunuculuğu

1980'lerin başında Bialiatski, Belarus'un Sovyetler Birliği'nden ayrılmasını ve egemen ve demokratik bir ülke kurmasını teşvik etmeyi amaçlayan Belarus Gizli Partisi “Bağımsızlık” adlı bir grup da dahil olmak üzere bir dizi demokrasi yanlısı girişime dahil oldu.

Grup, “Burachok” adlı yasadışı bir çıkış yayınladı ve ilk kez Sovyet karşıtı protestoları, özellikle de 1987 ve 1988'deki Dziady gösterilerini, Daugavpils hidroelektrik santralinin inşasına karşı bir protestoyu, bir mitingi organize etti. 

Bialiatski, 1989 yılında Belarus Bilimler Akademisi'nden doktora derecesi aldı. Aynı yıl, Maksim Bahdanovich Edebiyat Müzesi'nin direktörlüğüne seçildi.

1990'da Minsk'in merkezindeki müze binası, Belarus'taki ilk demokrasi yanlısı gazetelerden biri olan “Svaboda”nın yazı işleri bürosuna ev sahipliği yaptı. 

Bialiatski, 1996 yılında “Viasna” İnsan Hakları Merkezini kurdu. O zamanlar “Viasna-96” olarak adlandırılan Minsk merkezli örgüt, Haziran 1999'da ülke çapında bir STK'ya dönüştürüldü. 28 Ekim 2003'te Belarus Yüksek Mahkemesi tarafından örgütün kapatılması emredildi.