ABD ekonomisindeki sürpriz daralma endişeleri arttırdı

ABD ekonomisinde bu yılın ilk çeyreğinde beklentilerin aksine yaşanan daralma, ülkede enflasyonun 41 yılın zirvesine çıktığı ve ABD Merkez Bankası'nın (Fed) parasal sıkılaşmaya başladığı bir dönemde resesyon endişelerini yeniden gündeme getirdi.

Yüksek enflasyonla mücadelenin sürdüğü ABD'de, yılın ilk çeyreğinde ekonomi sürpriz bir küçülme gösterdi.

ABD Ticaret Bakanlığı'nın öncü verilerine göre, ülkede gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) yılın ilk çeyreğinde yıllıklandırılmış olarak yüzde 1,4 azaldı.

Piyasa beklentilerinin aksine küçülen ABD ekonomisinin, yılın ilk çeyreğinde yüzde 1,1 gibi sınırlı bir oranda da olsa büyüme göstermesi öngörülüyordu.

Kovid-19 salgınının ilk yılında büyük darbe alan ABD ekonomisi, toparlanmanın devam etmesiyle bir önceki çeyrekte yüzde 6,9 büyümüştü. Ülke ekonomisi, geçen yıl genelinde ise 5,7 ile 1984'ten bu yana en güçlü büyüme kaydetmişti.

Böylece ABD ekonomisi bu yılın ilk çeyreğinde, salgının en yoğun hissedildiği 2020'nin ikinci çeyreğinden bu yana ilk kez düşüş kaydetti.

Omicron ve dış ticaret açığı büyümeyi kesintiye uğrattı

Bu yılın ilk çeyreğinde ABD ekonomisindeki daralmada, özel stok yatırımları, ihracat, federal kamu harcamaları ve eyalet ile yerel kamu harcamalarındaki azalma etkili oldu. Aynı dönemde ithalat artış gösterirken, kişisel tüketim harcamaları, konut dışı sabit yatırımlar ve konut sabit yatırımları da yükseliş gösteren diğer kalemler olarak öne çıktı.

ABD Başkanı Joe Biden, GSYH verisinin açıklanmasının ardından yaptığı açıklamada, öncü verinin teknik faktörlerden etkilendiğini belirtti.

Analistler ise bu yılın başında etkili olan Kovid-19 salgınında Omicron varyantının ve dış ticaret açığındaki artışın ilk çeyrek daralmasında belirleyici olduğuna işaret etti.

Rusya-Ukrayna savaşının başladığı bir dönemde ekonominin devam eden tedarik zinciri sıkıntıları, enflasyon ve işçi kıtlığından da etkilendiğini belirten analistler, ancak iç talebin güçlü kalmaya devam ettiğine, ekonomik çıktıdaki azalmanın yanıltıcı olabileceğine dikkati çekti.

Son veriler, ekonominin en büyük parçası olan kişisel tüketim harcamalarının ilk çeyrekte yıllık bazda yüzde 2,7 arttığını ortaya koydu.

Fed mayısta 50 baz puanlık artışa hazırlanıyor

ABD ekonomisinde yılın ilk çeyreğinde yaşanan daralma, iki çeyrek üst üste küçülme anlamına gelen resesyon endişelerinin de gündeme gelmesine neden oldu.

Başkan Biden, söz konusu endişelerin sorulması üzerine, bir resesyondan endişe etmediğini, şu anda kimsenin resesyon öngörmediğini, bazılarının 2023'te bir resesyon olabileceğini tahmin ettiğini ifade etti.

Enflasyonun yüzde 8,5 ile 41 yılın zirvesine çıktığı bir dönemde ülke ekonomisinde yaşanan küçülme, ekonomilerde durgunluk ve yüksek enflasyonun bir arada gerçekleşmesi olarak bilinen stagflasyon endişelerini de gündeme getirdi.

Analistler, ABD'de ilk çeyrekte küçülmeye yüksek enflasyonun eşlik ettiğini, ülke ekonomisinin ikinci çeyrekte de küçülmesi halinde teknik olarak resesyona gireceğini belirtti.

Fed'in "şahinleşen" politika duruşu da ekonomik büyümenin olumsuz etkileneceğine dair endişeleri güçlendirirken, analistler bankanın 3-4 Mayıs'taki toplantısında enflasyonu kontrol altına alabilmek için agresif bir şekilde faiz artırmasından başka seçeneğin olmadığını belirtti. Analistler, Fed'in mayısta 50 baz puanlık artışa hazırlandığını bildirdi.

 "ABD ekonomisi olumsuz tabloya rağmen dirençli görünüyor"

Dünya Bankası Kıdemli Ekonomisti Sibel Kulaksız, GSYH'deki düşüşü büyük ölçüde tetikleyen sebeplerin envanter yatırımındaki gerileme ve genişleyen ticaret açığı olduğunu söyledi.

Küresel tedarik zinciri krizinin sebep olduğu arz kesintilerinin üretimi olumsuz etkilediğine işaret eden Kulaksız, "Bu aslında tahmin edilebilir bir gelişmeydi. Ayrıca savaş, artan enflasyon ve devam eden salgın ekonomik daralmada etkili oldu" dedi.

Kulaksız, "ABD ekonomisi negatif büyüme ve enflasyonun sebep olduğu bu olumsuz tabloya rağmen dirençli görünüyor" değerlendirmesinde bulundu.