Resmi Gazete'de yayımlandı: Türk şirketlerin uluslararası pazarlardaki güçleri artırılacak

İhracat desteklerine yönelik Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete'de yayımlandı.

Düzenlemeyle ihracata yönelik devlet yardımları, yeni bir bakış açısıyla değişen küresel koşullara adapte edildi, dış ticaret ekosisteminin gereksinimlerine uygun yeni destek mekanizmaları getirildi.

Uygulanan destek programlarına ilişkin mevzuat daha anlaşılır, yalın ve duru hale getirilirken içerik açısından ise güncel gelişmelere uyum sağlayan, bütüncül, yenilikçi ve esnek bir sistematiğe sahip tek bir çatı oluşturuldu.

Yeni başlayan Pazara Giriş Projesi Hazırlama Desteği ile ihracata başlayan veya gelişime açık olan ihracatçıların sürdürülebilir ihracat artışını sağlamak amacıyla hedef pazar, yurt dışı pazarlara yönelik finansman ve fiyatlandırma stratejisi, pazarlama ve kanal stratejisi ve bunlara dair aksiyon planı ve bütçelerini içeren pazara giriş projesi hazırlık sürecine dair alacakları danışmanlık ve rapor giderleri desteklenecek.

Buna göre, şirketlerin pazara giriş belgeleri ile ruhsatlandırma ve kayıt işlemlerine ilişkin giderleri yüzde 50 oranında ve şirket başına yıllık 4 milyon liraya kadar desteklenecek.

Şirketlerin yurt içi marka tescil belgesine sahip oldukları markalarının yurt dışında tescili ve korunmasına ilişkin giderleri yüzde 50 oranında ve yıllık 750 bin liraya kadar karşılanacak. Şirketler, marka tescili ve korunmasına yönelik destekten en fazla 4 yıl süresince yararlanabilecek.

Sürdürülebilir ihracat artışını sağlama odaklı hedef pazar, yurt dışı pazarlara yönelik finansman ve fiyatlandırma stratejisi, pazarlama ve kanal stratejisi ve bunlara dair aksiyon planı ve bütçelerini içeren pazara giriş projesi hazırlık sürecine dair alacakları danışmanlık ve rapor giderleri yüzde 50 oranında ve proje başına 200 bin liraya kadar desteklenecek. Bir şirketin en fazla 2 adet pazara giriş projesine destek verilecek.

Şirketler tarafından gerçekleştirilen yurt dışı pazar araştırması faaliyetine ilişkin ulaşım ve konaklama giderleri yüzde 50 oranında ve faaliyet başına en fazla 100 bin liraya kadar karşılanacak. Şirketler yurt dışı pazar araştırması faaliyeti desteğinden bir takvim yılında azami 5 defa olmak üzere en fazla 20 defa yararlanabilecek.

Hedef ülke destekleri ve yurt dışı fuarlar

Tüm destek unsurlarında hedef ülkelere yönelik destek oranları ilave 25 puana kadar artırıldı.

Yurt dışı fuar katılımcıları tarafından yurt dışı fuar organizasyonu kapsamında gerçekleştirilen fuar katılımları ve bireysel katılımlar, bir takvim yılı içinde başlayan en fazla 5 fuara mahsus olmak üzere yurt dışı fuar katılımcısının stant alanının metrekare cinsinden büyüklüğü dikkate alınmak suretiyle yurt dışı fuar desteği esas tutarı üzerinden desteklenecek. Yurt dışı fuar katılımcılarına fuar bazında ödenecek destek tutarı, yurt dışı fuarın genel nitelikli olması halinde 150 bin lirayı, sektörel nitelikli olması halinde 250 bin lirayı, İhracat Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen yurt dışı prestijli fuarlardan biri olması halinde 750 bin lirayı geçemeyecek.

Yurt dışı fuara ilişkin belirlenen desteğe esas tutar; metrekare başına yaklaşık toplam maliyetin yüzde 50’sini, belirlenen hedef ülkelerde yüzde 70’ini, belirlenen hedef ülkelerde düzenlenen fuarlara iştirak eden ve hedef sektörlerde iştigal eden yurt dışı fuar katılımcıları için yüzde 75’ini aşamayacak.

Yurt dışı fuar katılımcıları bir takvim yılı içinde en fazla 2 fuar için yurt dışı prestijli fuar desteğinden faydalanabilecek.

Bakanlık (İhracat Genel Müdürlüğü) tarafından belirlenen fuarlarda gerçekleştirilecek yurt dışı fuar organizatör tanıtım faaliyetleri ile yurt dışı fuar organizatörünce yurt dışı fuar katılımcılarının katılımıyla düzenlenecek ikili iş görüşmesi faaliyeti toplamda 2 milyon liraya kadar en fazla yüzde 75, bu kapsam dışında kalan fuarlarda gerçekleştirilecek yurt dışı fuar organizatör tanıtım faaliyetleri ile yurt dışı fuar organizatörünce yurt dışı fuar katılımcılarının katılımıyla düzenlenecek ikili iş görüşmesi faaliyeti ise toplamda 1 milyon liraya kadar en fazla yüzde 50 oranında desteklenecek.

Yurt dışı fuar desteği kapsamında KOBİ’lerin daha yüksek oranda ve daha fazla sayıda fuara katılımları teşvik edildi ve daha etkin fuar organizasyonlarının düzenlenmesi hedefiyle destekler farklılaştırılıp artırıldı.

Yurt içi fuar desteği

Yurt içi fuarın destek kapsamına alınması için Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tarafından açıklanan ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde yayımlanan yıllık yurt içi fuar takviminde bulunması ve en son düzenlenen yurt içi fuarda veya düzenlenen en son 3 fuardan en az 2’sinde; yabancı ziyaretçi sayısının en az 1500 olması, yabancı ziyaretçi sayısının toplam ziyaretçi sayısına oranının yüzde 10’un üzerinde olması, toplam katılımcı sayısının en az 400 olması, yabancı katılımcı sayısının toplam katılımcı sayısına oranının yüzde 10’un üzerinde olması, katılımcılara tahsis edilen stant alanının en az 10 bin metrekare olması, yabancı katılımcılara tahsis edilen toplam stant alanının en az 300 metrekare olması gerekecek. Bu fıkrada yer alan şartları taşıyan yurt içi fuarlar arasından, dış ticaret politikaları, ihracat stratejileri ve ekonomik öncelikler doğrultusunda belirlenenler destek kapsamına alınacak.

Bir takvim yılında, destek kapsamına alınmış yurt içi fuarlar arasında belirli bir konuda fuar bulunmaması durumunda, 6 şarttan en az 4’ünü taşıması koşuluyla, o konudaki fuarlar arasından dış ticaret politikaları, ihracat stratejileri ve ekonomik öncelikler doğrultusunda belirlenenler destek kapsamında değerlendirilecek.

İlk kez düzenlenecek yurt içi fuarlar destek kapsamına alınmayacak

Yurt içi fuar katılımcıları tarafından yer kirası ve stant masrafları için ödenen fatura giderleri yüzde 50 oranında, 80 bin liraya kadar desteklenecek.

Yurt içi fuar organizatörlerinin tanıtım projelerine verilecek ön uygunluğa istinaden, tanıtım giderleri yüzde 50 oranında, her bir yurt içi fuar için yurt dışında gerçekleştirilen tanıtım faaliyetleri 1 milyon 500 bin liraya kadar, yurt içinde gerçekleştirilen tanıtım faaliyetleri 500 bin liraya kadar desteklenecek. Yurt içi fuar organizatörleri aynı yurt içi fuar için azami 10 defa bu destekten yararlanabilecek.

Yurt içi fuar katılımcıları bir takvim yılı içinde başlayan azami 3 fuar katılımı için dördüncü fıkra kapsamındaki yer kirası ve stant masrafı desteğinden yararlanabilecek.

Yurt dışı şirket ve marka alım desteği

Yurt dışında yerleşik şirketlerin/markaların alımına yönelik mali ve hukuki danışmanlık hizmetlerine ilişkin giderler yüzde 50 oranında ve yıllık 3 milyon liraya kadar desteklenecek. Yurt dışında yerleşik şirketin ileri teknolojiye sahip ve teknoloji transferi sağlayacak nitelikte olması halinde destek limiti 7 milyon 500 bin liraya kadar çıkabilecek.

İleri teknolojiye sahip ve teknoloji transferi sağlayacak yurt dışında yerleşik şirketlerin alımında kullanılan kredi faiz giderlerinin Türk lirası cinsi kredilerde 5 puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde 2 puanı toplam 45 milyon liraya kadar desteklenecek.

Yurt dışında yerleşik şirkete ait markanın alımında kullanılan kredinin faiz giderlerinin Türk lirası cinsi kredilerde 5 puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde 2 puanı toplam 30 milyon liraya kadar karşılanacak.

Faiz desteği miktarı ödenen faiz giderinin yüzde 50’sini aşamayacak. Bu destek, ilk faiz ödeme tarihinden itibaren 5 yıl içinde gerçekleştirilen faiz ödemelerine verilecek.

Küresel tedarik zinciri desteği

Küresel tedarik zinciri yetkinlik projesi kapsamında şirketlerin makine/ekipman/donanım/yazılım alımı; eğitim, danışmanlık ile sertifakasyon, test/analiz, ürün doğrulama giderleri 2 yıl süresince yüzde 50 oranında ve şirket başına 15 milyon liraya kadar desteklenecek. Bir şirketin 1 küresel tedarik zinciri yetkinlik projesine destek verilecek.

Küresel tedarik zincirine yönelik olarak yurt dışı ana sanayiye orijinal parça üreten ve/veya tedarik eden şirketlerin Türkiye’de üretilen ürünlerinin pazarlandığı yurt dışı depo kira gideri ile depolama hizmetlerine ilişkin giderleri yüzde 50 oranında ve yıllık en fazla 4 milyon liraya kadar karşılanacak. Şirketler küresel tedarik zincirine yönelik depo kira ile depolama hizmetlerine yönelik gider desteğinden her bir ülke için en fazla 4 yıl yararlanabilecek.

Tanıtım ve birim kira desteği

Şirketlerin Türkiye’de üretilen ürünlerin pazarlandığı yurt dışı birimlerinin kira giderleri ile paylaşımlı ofislere ilişkin üyelik giderleri her bir birim başına yıllık 2 milyon liraya kadar yüzde 50 oranında desteklenecek. Şirketler kira gideri desteğinden her bir ülke için en fazla 4 yıl yararlandırılacak. Bir şirket en fazla 25 birim için kira desteğinden faydalanabilecek.

Birim kira desteğine paylaşımlı ofislere ilişkin üyelik aidatı da dahil edildi.

Yurt dışı birimi bulunan şirketlerin, Türkiye’de üretilen ürünler ile ilgili yurt dışında gerçekleştirilen tanıtım ve pazarlama giderleri yüzde 50 oranında ve yurt dışı biriminin bulunduğu her bir ülke için yıllık 2 milyon 500 bin liraya kadar desteklenecek.

Desteklenen yurt dışı birimi bulunan şirketlerce, yurt dışı biriminin bulunmadığı ülkelerde Türkiye’de üretilen ürünlerle ilgili olarak yurt dışında gerçekleştirilen tanıtım ve pazarlama giderleri, yurt içi marka tescil belgesi bulunması ve tanıtım yapacağı ülkede marka tescil belgesine sahip ya da marka tescili için başvurulmuş olması koşuluyla yüzde 50 oranında ve yıllık en fazla 2 milyon 500 bin liraya kadar karşılanacak.

Yurt dışı birimi bulunmayan ancak yurt içi marka tescil belgesi olan ve tanıtım yapacağı ülkede marka tescil belgesine sahip ya da marka tescil başvurusu yapmış şirketlerce Türkiye’de üretilen ürünlerle ilgili olarak yurt dışında gerçekleştirilen tanıtım ve pazarlama giderleri yüzde 50 oranında ve yıllık en fazla 4 milyon liraya kadar desteklenecek.

Tanıtım desteğinden şirketler en fazla 4 yıl yararlandırılacak.

Eximbank destekleri

Eximbank tarafından kullandırılan orta ve uzun vadeli yatırım malı niteliğindeki mal ihracatı alıcı kredilerinde (yurt içi ve/veya yurt dışı bankalar aracılığıyla kullandırılan alıcı kredileri ile alıcı veya bankasının kredi hesaplarında izlenen iskonto kredileri dahil) Eximbank'ın uyguladığı faiz oranı ile referans ticari faiz oranları arasındaki farka tekabül eden faiz giderinin tamamı desteklenecek.

Bu karara istinaden, Eximbank ihracat kredi sigortası programları dahilinde sigorta kapsamına alınan ve yıllık olarak düzenlenen reasürans anlaşması çerçevesinde reasüre edilen risklerden doğan tazminat ödemeleri neticesinde oluşan zarar rasyosunun takvim yılı bazında yüzde 60’ın üzerine çıkması durumunda, bu oranın üzerinde kalan tazminat tutarlarının reasürans anlaşmasında belirlenen Eximbank payına düşen giderlerinin yıllık en fazla 20 milyon liraya kadar olan kısmı karşılanacak.

Karar kapsamında, Eximbank ihracat kredi sigortası programları dahilinde özellikle yatırım malı makina, teçhizat gibi orta ve uzun vadeli sigortaya konu spesifik nitelikteki mal ihracatının sigortalanmasına yönelik işlemlerde, Eximbank tarafından herhangi bir reasürör bulunamaması ve/veya reasürans tutarının yetersiz olması durumunda, Eximbank tarafından yapılan tazminat ödemelerinin reasüre edilemeyen kısmı yüzde 50 oranında ve yıllık en fazla 100 milyon liraya kadar desteklenecek.

Tasarım ve ürün geliştirme projeleri

Düzenlemeye göre, tasarım ve ürün geliştirme projesi kapsamında şirketlerin tasarımcı, modelist, mühendis istihdamı, makine, ekipman, alet, teçhizat, malzeme, yazılım ve internet sitesi üyeliğine ilişkin giderleri 3 yıl süresince yüzde 50 oranında ve toplamda 5 milyon liraya kadar desteklenecek. Şirketin 1 projesi desteklenecek, proje süresi projenin performansına göre 2 yıl daha uzatılabilecek.

Tasarımcı şirketleri ve tasarım ofislerinin yurt dışında tanınmaları ve markalaşmaları amacıyla marka, patent, faydalı model, endüstriyel tasarım tescili ve marka tescilinin yenilenmesi, korunması giderleri, yurt dışı birim kira, temel kurulum, dekorasyon, konsept mimari çalışmaları ile birimlerin kiralanmasına ilişkin danışmanlık giderleri ile vergi, resim, harç, istihdam giderleri, danışmanlık, fuar ve tanıtım faaliyetlerine ilişkin giderleri, 4 yıl süresince yüzde 50 ve yıllık 5 milyon liraya kadar desteklenecek.

Gemi ve yat sektörü tasarım desteğinde tasarım hizmeti alınabilecek hizmet sağlayıcılarının kapsamı genişletildi. Sektörde faaliyet gösteren şirketlerin alacakları tasarım hizmetine ilişkin giderleri 5 yıl süresince yüzde 50 ve yıllık 3 milyon liraya kadar karşılanacak.

Marka ve TURQUALITY desteği

Marka destek programı kapsamına alınan şirketlerin patent, faydalı model, endüstriyel tasarım tescili, pazara giriş belgesi, ruhsatlandırma, istihdam, danışmanlık giderleri ile destek kapsamına alınan markalı ürünlerine ilişkin gelişim yol haritası çalışmaları, yurt dışı marka tescil, yenileme, koruma, pazar araştırması çalışması ve raporları, klinik test işlemleri, tanıtım, fuar, depolama hizmeti, birim kira, temel kurulum, konsept mimari çalışma ve franchise giderleri 4 yıl süresince yüzde 50 oranında desteklenecek.

TURQUALITY Programı kapsamına alınan şirketlerin patent, faydalı model, endüstriyel tasarım tescili, pazara giriş belgesi, ruhsatlandırma, istihdam, danışmanlık giderleri ile destek kapsamına alınan markalı ürünlerine ilişkin gelişim yol haritası çalışmaları, yurt dışı marka tescil, yenileme/koruma, pazar araştırması çalışması ve raporları, klinik test işlemleri, tanıtım, fuar, depolama hizmeti ve birim kira, temel kurulum, konsept mimari çalışma ve franchise giderleri yüzde 50 oranında karşılanacak.

Şirketlerin, markaların hedef pazarlara yönelik faaliyetlerine ilişkin giderleri, her bir hedef pazar için 5 yıl, kurumsal altyapı oluşturmaya yönelik faaliyetlerine ilişkin giderleri ile istihdam giderleri de ilk 5 yıl desteklenecek.

Çok kanallı zincir mağaza desteği

İhracat desteklerine "çok kanallı zincir mağaza desteği" eklendi.

Bu kapsamda, perakende sektöründe faaliyet gösteren ve mal ticareti yapan çok kanallı zincir mağaza markası sahibi firmaların yurt dışı pazarlarda daha hızlı büyümeleri ve ihracatlarını artırabilmeleri için yurt dışı marka tescil, yenileme, koruma, pazar araştırması çalışması ve raporları, tanıtım, birim kira, kurulum, konsept mimari çalışma, dekorasyon, franchise giderleri karşılanacak.

Çok kanallı zincir mağaza marka sahibi şirketlerin yurt dışı marka tescil, yenileme, koruma giderleri yıllık 750 bin, pazar araştırması çalışması ve raporları yıllık 2 milyon, tanıtım giderleri ülke başına 5 yıl boyunca yıllık 9 milyon, birim kira gideri birim başına 5 yıl süresince yıllık 2 milyon, temel kurulum, konsept mimari çalışma, dekorasyon giderleri birim başına 3 milyon ve franchise giderleri birim başına en fazla 2 yıl olmak üzere yıllık 2 milyon liraya kadar yüzde 50 oranında ve toplamda yıllık en fazla 20 milyon liraya kadar desteklenecek.

Satın alınan yabancı çok kanallı zincir mağazalar bu kapsamda desteklenmeyecek.

UR-GE desteği

İş birliği kuruluşlarının UR-GE projelerine ilişkin ihtiyaç analizi, eğitim, danışmanlık ve tanıtım faaliyetlerine yönelik giderleri yüzde 75 oranında ve proje bazında 6 milyon liraya kadar karşılanacak.

UR-GE projelerinin kümelenme anlayışı temelinde planlanması ve proje faaliyetlerinin organizasyonu için iş birliği kuruluşları tarafından istihdam edilen en fazla 2 uzman personelin proje süresince yapılacak istihdam giderlerinin yüzde 75’i desteklenecek.

UR-GE projeleri kapsamında düzenlenecek azami 10 yurt dışı pazarlama faaliyetine ilişkin ulaşım, konaklama, tanıtım ve organizasyona dair giderler faaliyet başına 2 milyon 500 bin liraya, azami 10 alım heyeti faaliyetine ilişkin ulaşım, konaklama, tanıtım ve organizasyona dair giderler faaliyet başına 1 milyon 500 bin liraya kadar yüzde 75 oranında karşılanacak.

UR-GE projeleri kapsamında iş birliği kuruluşunca düzenlenecek azami 10 sanal yurt dışı pazarlama faaliyetine ilişkin giderleri faaliyet başına 800 bin liraya kadar yüzde 75 oranında desteklenecek.

Projelerinin işleyişinin geliştirilmesine yönelik Ticaret Bakanlığı tarafından faaliyet bazında yetkilendirilen iş birliği kuruluşları tarafından gerçekleştirilecek faaliyetlere ilişkin giderlerin tamamı yıllık en fazla 4 milyon liraya kadar karşılanacak.

UR-GE projelerinin süresi 3 yıl olacak. Proje süresine projenin performansına göre 2 yıla kadar ilave süre verilebilecek. Bir şirket en fazla 3 UR-GE projesinde katılımcı olarak yer alabilecek.

İhracat konsorsiyum desteği

Mevzuata eklenen yeni desteklerden biri de "ihracat konsorsiyumu desteği" oldu.

Bu kapsamda KOBİ’lerin ürünlerini küresel pazarlara ihraç etmesine aracılık etmek, ihracatçıların ortak hareket ederek yeni pazarlara açılmalarını ve uzmanlaşma temelinde ölçek ekonomisi oluşturmalarını sağlamak üzere geliştirilen bu yeni destek mekanizması ile konsorsiyuma konu ürünlerin yurt dışı tanıtım, pazarlama, pazar araştırması, rapor satın alma, danışmanlık ve eğitim faaliyetlerine ilişkin giderleri desteklenecek.

İhracat konsorsiyumlarının şirketler ile aracılık sözleşmesi imzalayarak sözleşme konusu malları küresel pazarlara ihraç etmeleri sürecine dair tanıtım, pazarlama, pazar araştırması, rapor satın alma, danışmanlık ve eğitim faaliyetlerine ilişkin giderleri 5 yıl süresince yüzde 50 oranında yıllık 10 milyon liraya kadar karşılanacak.

Pazara giriş rapor desteği kapsamında iş birliği kuruluşlarının yurt dışına yönelik pazara giriş stratejileri ile eylem planlarının oluşturulabilmesi ve üyesi şirketlerle paylaşılmak amacıyla satın alınan sektör, ülke, yurt dışında yerleşik şirket veya marka odaklı rapor giderleri yüzde 50 ve yıllık 3 milyon liraya kadar desteklenecek.

Sanal fuara katılım desteği

Bakanlık tarafından uygun görülen uluslararası niteliği haiz sanal fuara katılımcıların iştirak etmelerini sağlamak üzere iş birliği kuruluşunca düzenlenen sanal fuara katılım organizasyonuna ilişkin giderler yüzde 50 oranında ve faaliyet başına 750 bin liraya kadar karşılanacak.

Sanal fuar organizasyonuna dair giderler yüzde 50 ve faaliyet başına 1 milyon 500 bin liraya kadar desteklenecek.

İş birliği kuruluşlarınca düzenlenen sektörel ticaret heyeti faaliyetlerine ilişkin ulaşım, konaklama, tanıtım ve organizasyon giderleri yüzde 50 ve faaliyet başına 1 milyon 500 bin liraya kadar karşılanacak. Sektörel alım heyeti faaliyetlerine ilişkin ulaşım, konaklama, tanıtım ve organizasyon giderleri yüzde 50 oranında ve faaliyet başına 1 milyon 250 bin liraya kadar desteklenecek.

Bakanlık koordinasyonunda iş birliği kuruluşlarınca düzenlenen sanal ticaret heyeti faaliyetlerine ilişkin giderler yüzde 50 oranında ve faaliyet başına 1 milyon liraya kadar karşılanacak.

Tasarım organizasyonu desteği

Tasarım kültürünün oluşturulması, yaygınlaştırılmasıyla Türk tasarımcılarının ve ürünlerinin yurt içi ve dışı pazarlarda tanıtılması, pazarlanması ve markalaşması amacıyla gerçekleştirecekleri sergi, bienal, tasarım fuarı, tasarım yarışması organizasyonları ile bu faaliyetlerin tanıtım, reklam ve pazarlama faaliyetlerine ilişkin giderleri yüzde 50 ve proje başına 3 milyon liraya kadar desteklenecek.

İş birliği kuruluşları tarafından düzenlenen tasarım yarışmalarında dereceye giren yıllık en fazla 60 kişinin yurt dışındaki eğitim giderleri ile aylık 20 bin lirayı aşmamak kaydıyla oluşacak yaşam giderlerine ilişkin kuruluşların gerçekleştirecekleri harcamaların tamamı 1 yıl süresince karşılanacak.

TURQUALITY Projesi desteği kapsamında ihracatçı birliklerinin iştigal sahasına giren ürünlerinin yurt dışı pazarlarda tanıtılması amacıyla Bakanlığa sunacakları proje kapsamında gerçekleştirecekleri tanıtım, danışmanlık ile pazar araştırması çalışması ve raporlarına ilişkin giderleri, aynı anda en fazla 2 proje için proje başına en az 1, en fazla 4 yıl süresince yıllık 4 milyon liraya kadar yüzde 75 oranında desteklenecek.

Tanıtım desteğinden ihracatçı birlikleri aynı ülkede en fazla 2 proje için yararlandırılacak.

Üst limitler güncellenecek

Türkiye İhracatçılar Meclisinin TURQUALITY/marka destek programı ile yönetim sistemlerinin yürütülmesine ilişkin istihdam, eğitim, organizasyon, tanıtım ve danışmanlık giderlerinin tamamı yıllık en fazla 100 milyon liraya kadar desteklenecek.

İhracat Destekleri Hakkında Karar kapsamındaki destek üst limitleri her takvim yılı başında güncellenecek.