'Çocuklarımızın dijital ayak izlerini takip etmek çok önemli'

Anadolu Üniversitesi’ne bağlı Sosyal Medya ve Dijital Güvenlik Eğitim, Uygulama ve Araştırma Merkezi (SODİGEM)'nde çocuk istismarı konusunda çalışmalar yapan Dr. Gizem Yıldız, “Saldırganın en kritik taleplerinin gerçekleşmesi sadece 2 gün sürüyor” dedi.

Çevrimiçi istismarın ne olduğu, nasıl gerçekleştirildiği gibi konularında Anadolu Üniversitesi’ne bağlı SODİGEM Merkezi’nde çalışmalar yapan Dr. Gizem Yıldız, ayrıca dijital kuşaklardan da bahsederek, “Cinsel istismar, cinsel açıdan ergen ya da yetişkinler tarafından hedef alınan kişide; mutsuzluğa, üzüntüye neden olurken, çocuklara bedenen ve psikolojik zarar vererek, onlara sözel ya da davranışsal olarak cinsel içerikli bir saldırı çeşididir. Dijital ortama doğan 2000 yılı ve sonrası dijital yerliler, bilindiği gibi teknoloji ile beraber büyüyorlar. Duruma alışmaya çalışan 1980 ile 1999 arası doğumlulara ise dijital melez denilirken, bir de teknolojiye direnç gösteren 1980 öncesi kuşak dediğimiz dijital göçmenler vardır. Bizim için önemli olan kısım ise, dijital ortamda cinsel istismarlarla karşı karşıya gelme ihtimali yüksek olan 2000 öncesi doğan kuşaktır” dedi.

“2021 yılı sosyal medya raporuna göre, Türkiye’nin yüzde 78’i sosyal medya kullanıyor”

Dijital yerliler denilen teknolojinin içine doğan çocukların, vakitlerinin çoğunu tabletler ve telefonlarla geçirerek, yoğun bir şekilde sosyal medyayı kullandıklarını hatırlatan Yıldız, durumla ilgili istatistiksel bilgileri paylaştı. Yıldız, “2021 yılı sosyal medya raporuna göre, Türkiye’nin yüzde 78’i sosyal medya kullanıyor ve asıl vurucu olansa, yüzde 50’sinden fazla 12 yaş altındadır. Çocukların sosyal medyada beğenilme, onaylanma, görünür olma arzusu, popülerlik edinme ve akranları arasındaki rekabeti, duygusal istismarın kaçınılmazlığını ortaya döküyor" diye konuştu.

“8 ile 13 yaş aralığındaki çocukların, sosyal medyada fenomen olma isteği artırılıyor”

"Sosyal medya da karşımıza çıkan çevrimiçi istismarlardaki değinmek istediğimiz diğer bir kavram da “Tween” kavramı, yani Türkçe literatürdeki karşılığı ise yetişkinleştirilen çocuk ya da eşikteki ergen anlamına geliyor" diye belirten Yıldız açıklamalarını şöyle sürdürdü: “8 ile 13 yaş aralığındaki çocukların, sosyal medyada fenomen olma isteğinin artırılarak; satış ve pazarlama ve reklam stratejilerinde kullanıldığını biliyoruz. İlaveten onlara, yetişkin görünümlü pozlar verdirerek; lüks giysiler, abartılı saç ve makyajlarla fotoğrafları paylaşılıyor ne yazık ki. Bunun da doğrudan bir istismar olduğunu söylemek mümkündür. Diğer bir istismar kavramı ise shareting’tir. Yani share ve parent kelimelerinden meydana gelen; yine ebeveynlerin çocuklarının onayı olmaksızın, görüntülerini ve kişisel bilgilerini sosyal medyada paylaşması anlamına gelmektedir.

“Saldırgan, çocuğu manipüle etmek için cinsel içerikli mesajlar ve fotoğraflar atıyor”

Sosyal medyada yoğun bir şekilde gerçekleştirilen çevrimiçi istismarın kendi içerisinde aşamaları olduğunu ve saldırganın, onlarla temaslarda bulunup tanışmak için mesajlar attığını ve güvenini kazandığını anlatan Yıldız, “Saldırgan, çocuğu manipüle etmek için cinsel içerikli mesajlar ve fotoğraflar ve canlı yayın taleplerinde bulunarak, buluşma ayarlamaya çalışıyor. Hatta istismarın sürdürebilmesi için, hediyelerle onu mutlu ettiğini biliyoruz. Sonraki süreçte ise rüşvet, tehdit ve şantajlarla mağdurun üzerine gidiyor. Araştırmalardaki en kritik bilgilerden biri de şu, saldırganın en kritik taleplerinin gerçekleşmesi sadece 2 gün sürüyor” dedi.

“Çocuklarımızın dijital ayak izlerini takip etmek çok önemlidir”

Çevrimiçi istismardan korunmak için, öncelikle en büyük rolün ailelere düştüğünü belirten Dr. Gizem Yıldız açıklamalarını şöyle sürdürdü:
“Çocuklarımızın, dijital ayak izlerini takip etmek çok önemlidir. Bunu yaparken de onların mahremiyetlerini ihlal etmeden yani onlara fark ettirmeden, internette tıkladıkları siteleri ve sayfa geçmişlerini kontrol etmelidir. Ayrıca sosyal medya hesaplarındaki arkadaşları inceleyerek, yetişkin hesaplar ve yeni eklenen akran hesaplarının kim olduğu araştırılabilir” diye sözlerini tamamladı.