O heykel Türkiye'ye geldi... Frig Vadisi'ne geri dönüyor

Tarih öncesi dönemlerde bolluğun ve bereketin sembolü, koruyucusu olduğuna inanılan "ana tanrıça" Kibele heykeli, yaklaşık 60 yılın ardından Türkiye’ye geri getirildi. İstanbul Arkeoloji Müzesinde bin 700 yıllık "Kibele"nin tanıtımını yapan Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, “1960’lı yıllardan beri ülkesinden uzak kalmış olan Kybele heykeli artık ait olduğu topraklara, vatanına gelmiştir” ifadelerini kullandı.

1960'li yıllarda yurt dışına kaçırılan, milattan sonra 3'üncü yüzyıla tarihlendirilen “Kibele heykeli” 60 yılın ardından ait olduğu topraklara geri getirildi. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın büyük hukuki uğraşları sonucu gerçekleşen operasyonla, 12 Aralık'ta New York'tan İstanbul'a getirilen Kybele heykeli İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde gerçekleştirilen programla sergilendi. Programa, Bakan Ersoy’un yanı sıra İstanbul Valisi Ali Yerlikaya da katıldı. Kybele heykeli yeni müzenin tamamlanmasından sonra Afyonkarahisar’a dönecek.

“Kybele heykeli artık ait olduğu topraklara, vatanına gelmiştir”
Tanıtım programında konuşan Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, “Bildiğiniz gibi bu toprakların kültür ve medeniyet zenginliğinin her parçasını ülkemize ve tüm insanlığa kazandırmak için yoğun çalışmalar yürütüyoruz. Bununla birlikte, bize ait olan bu mirası korumak için de büyük hassasiyetle hareket ediyoruz. Bu amaçla gerçekleştirdiğimiz kapasite artırımıyla, Kaçakçılıkla Mücadele Şube Müdürlüğümüz artık Daire Başkanlığı olmuştur ve Yurtiçi Kaçakçılıkla Mücadele, Yurtdışı Kaçakçılıkla Mücadele, Eğitim ve Farkındalık Şubesi olmak üzere branşlaşan üçlü bir yapıda görev yapmaktadır. Daire Başkanlığımız pandemi koşullarına rağmen kültür varlığı kaçakçılığı ile mücadele faaliyetlerine kararlılıkla devam etmektedir. İşte bunun bir sonucu olarak, 1960’lı yıllardan beri ülkesinden uzak kalmış olan Kibele heykeli artık ait olduğu topraklara, vatanına gelmiştir” dedi.

“Kovalık eserleri ile tipolojik benzerliğini tespit etmişlerdir”
Eserin Türkiye’ye ait olduğunun tespiti ile ilgili süreci aktaran Ersoy, “Eserin iade süreci bir İsrail vatandaşının, 2016 yılında Roma Dönemine ait bir Kibele heykelini yurt dışına ihraç edebilmek için kendi ülkesinin makamlarından izin talebinde bulunması ve İsrail makamlarının, eserin fotoğrafını ülkemize ileterek kökeni hakkında bilgi talep etmesiyle başlamıştır. İstanbul Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü uzmanları Sayın Feza Demirkök ve yakın zamanda müzemizden emekli olan Sayın Şehrazat Karagöz bu heykelin Afyonkarahisar’da, 1964 yılında bulunmuş olan ve halihazırda Afyonkarahisar Müzesinde sergilenen ‘Kovalık Eserleri’yle tipolojik benzerliğini tespit etmişlerdir. Değerli mesai arkadaşlarıma titiz çalışmaları için buradan bir kez daha teşekkür ediyorum” diye konuştu.

“Amerika’da gerçekleştirilecek satışının durdurulması istendi”
Bakan Ersoy konuşmasının devamında, “Elde edilen bilgiler ışığında Amerika’da gerçekleştirilecek satışının durdurulması istenmiştir. İlgili şahsın Kibele heykeline dair açtığı aidiyet davasına, Türkiye karşı hukuki süreci başlatarak cevap vermiştir. Bakanlığımız, Dışişleri Bakanlığımız ve New York Başkonsolosluğumuzun yoğun çalışmalarıyla Kybele heykelinin iadesi konusundaki karşı iddialarımız tüm muhataplarımıza ilettik. Heykelin ülkemize ait olduğunu ispatlamaya yönelik Bakanlığımız uzmanlarının yerinde yaptığı incelemelere ve raporlamalarına ek olarak İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığının Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlıkları da çok ciddi katkı sunmuşlardır” ifadelerine yer verdi.

Afyonkarahisar'daki müzeye teslim edilecek
Belgeler ve ifadelerin eserin Türkiye’ye ait olduğunu gösterdiğini söyleyen Ersoy, “Bilimsel kanıtlar, eserin ortaya çıkarıldığı yıllarda bölgede yaşayan görgü tanıklarının ifadeleri ve Afyonkarahisar’daki kaçakçılık olaylarına ilişkin belgeler, ‘Kibele heykeli’nin Türkiye’ye ait olduğunu doğrulamaktadır. Ayrıca heykelin ortaya çıkarıldığı yıllarda Afyonkarahisar Müzesi Müdürü olarak görev yapmış olan, merhum Hasan Tahsin Uçankuş’un kişisel arşivinden elde edilen belgeler de tanık ifadelerinin tutarlılığını göstermiştir. Kendisini rahmet ve minnetle anıyor, bu arşivi büyük bir nezaketle Bakanlığımız uzmanlarına sunan değerli ailesine şükranlarımı sunuyorum. Tüm bu ortak çalışma ve çabaların neticesinde, eseri elinde bulunduran kişi heykeli Türkiye’ye iade etmeyi kabul etmiş, süreç sulh yoluyla tamamlanmıştır” diye konuştu.
Bakan Ersoy, Kibele heykelinin yeni müzenin tamamlanmasından ardından eserin Afyonkarahisar’a döneceği bilgisini verdi.