Çakırözer’den 2021 Basın Özgürlüğü Raporu

CHP’nin Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nde 2021 yılı Basın Özgürlüğü Raporu’nu açıkladı.  

CHP’li Çakırözer, “Gazeteciler her yıl olduğu gibi bu yılda da 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nde baskı ve engellemeler ile giriyor. Gazetecilerin mesleklerini yapması engelleniyor. Artık bu son bulmalıdır. Tüm zorluklara rağmen basın özgürlüğü ve halkın haber alma hakkı için özveriyle çalışan gazetecilerin mesleklerini yapabilmelerinin önündeki engeller kaldırılmalıdır” dedi. 

Çakırözer'in açıkladığı raporda öne çıkan unsurlar şu şekilde ifade edildi:

"Türkiye’de gazeteciler 2021 yılını da adliyelerde haber takibi yapmak yerine,  hakim karşısında haberlerini savunarak geçirmek zorunda bırakıldı. Gazeteciler yazıları, yorumları, paylaşımları nedeniyle en az 475 kez hakim karşısına çıktı. 36 gazeteciye 80 yıl hapis cezası verildi. Gazetecilerin ekonomik krizle ilgili yorumları dahi soruşturma konusu yapıldı.  

Basın kuruluşları ve gazetecilere yönelik fiziksel saldırı ve baskı da arttı. En az 31 gazeteci haber takibi sırasında gözaltına alınırken, 105 gazeteci ise fiziksel şiddet, engelleme ve tehditle karşı karşıya kaldı.

Gazetecilerin Anıtkabir’de haber takibi yapması, sokakta röportaj yapması dahi yasaklandı. Yine sokak röportajı yapan 3 ‘youtuber’ gözaltına alındı, ev hapsiyle cezalandırıldı.

Anayasa Mahkemesi’nin, hak ihlali kararına rağmen Basın İlan Kurumu’nun gazetelere yönelik ağır yaptırımları devam ederken, RTÜK ise ekonomi yönetimindeki, pandemi ile mücadele ve orman yangınlarındaki ihmalleri eleştiren görüş ve yorumlar için kanallara ceza yağdırdı.

Yolsuzluk, taciz, rüşvet ve benzeri konularda yüzlerce haber ve sosyal medya paylaşımına erişim engelleri yıl boyu devam etti. Gazetecilerin haber yapmasının engellenmesi kadar haberlere getirilen erişim engelleri de basın özgürlüğü ve halkın haber alma hakkını yok etti."

Anadolu basını da raporda yer aldı

Raporda Anadolu basını ile ilgili de şu ifadelere yer verlldi: "RTÜK ve BİK yaptırımlarının yanı sıra, Cumhurbaşkanlığının tasarruf genelgesi ve kur artışları da zor durumdaki ulusal ve yerel basın kuruluşlarını vurdu. 

Döviz kurundaki artış ve ekonomideki sıkıntılar da televizyon kanalları ile gazeteleri yakından etkiledi. TÜRKSAT’ın uydu bedellerini yeni kur üzerinden fiyatlandırma kararı yerel kanaları zora soktu. Kurdaki artış nedeniyle Aralık ayında en az 5 televizyon kanalı süresiz ya da geçici olarak yayınlarını durdurmak zorunda kaldı. 

Gazete kağıdı Türkiye’de üretilmediği için dövizdeki tırmanış ulusalda ve Anadolu’da gazeteleri kapanma noktasına getirdi. Kağıt ve baskı maliyetlerini karşılayamayan gazeteler sayfa sayılarını azaltırken, Anadolunun bir çok yerinde gazeteler haftasonu çıkmama ve yayın günlerini azaltma kararı aldı. 1800 olan gazete sayısı son beş yılda 900’e düştü. Bu durum 12 bin kadar olan işsiz gazeteci sayısını da arttırdı. 

"Satış ve ilan gelirleri olumsuz etkilendi"

"Temmuz ayında Cumhurbaşkanı imzasıyla yayınlanan kamuda tasarruf tedbirleri genelgesi kapsamında kamu kurumlarına gazete alımının yasaklanması gazetelerin satış ve ilan gelirlerini olumsuz etkiledi. Genelge ile, kamu kurum ve kuruluşlarının basını izleme ile ilgili birimleri ve kütüphane dokümantasyon merkezleri hariç günlük gazete alımı ve ilan vermesi yasaklandı."

CHP’li Çakırözer, açıkladığı rapor sonrasında şu değerlendirmelerde bulundu:

“Her yıl olduğu gibi bu yılda da gazeteciler 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’ne baskı ve engellemeler ile giriyor. 2021 yılında her ay açıkladığımız basın özgürlüğü raporlarında gazetelere, gazetecilere, televizyon kanallarına yönelik baskı ve engellemeler arttı. Gazetecilerin nefesi kesildi. Görevini yapan gazeteciler ölümle tehdit edildi. 2021’de erişim engellemeleri  yolsuzluk, istismar, kadın cinayetleri, rüşvet gibi birçok gerçeğin üstünün örtülmesi için kullanılırken; gazetecilerin cezaevine girmesi, haber yapmasının engellenmesi kadar haberlere getirilen erişim engelleri de basın özgürlüğü ve halkın haber alma hakkını yok etti. Yazlık, kışlık saraylardan, bürokratların ballı maaşlarından, onlarca vip uçaktan tasarruf yapmayanlar, bir-iki liralık gazeteden tasarrufa gitti. 2022’de halkın haber almasını ve gazetecilerin mesleklerini yapmasını engelleyen her türlü uygulamalar artık son bulmalıdır. Tüm zorluklara rağmen basın özgürlüğü ve halkın haber alma hakkı için özveriyle çalışan gazetecilerin mesleklerini yapabilmelerinin önündeki tüm engeller kaldırılmalıdır.”